Kawlram le Nihrin Covo (Burma and Human Rights)

Kawlram ah a sualmi sualphawt a si lo caah uktu State Peace and Development Council (SPDC) nih ram mipi covo a phunphun in a buar. Mipi covo, ramkhelnak covo, sipuazi covo, luhmuhzi covo le nunphung covo hna cu a phunphun in a buar hna. Kum 50 chung dengmang an uk chungah nuhrin covo zulhphung a ngei lo i upadi nih lai a rel lo. Biaceihnak zong zalonnak a ngei lo. Cu nihcun ramkip fonh nuhrin covo  standard (international human rights standard) he aa ralkahmi policy a chuahpi i nuhrin covo kilvennak le thanchoternak cu a phih in phih a si.Nuhrin covo cawn piaknak cu ram chungah a si khawh lo caah ramri ah a thli in tuah a si.

Kawlram ah crimes against humanity (Minung zapi cung ah sualnak), a hmanlo ning in uknak, sualnak in luatternak, zalong tein chimrel khawhlonak, zalong tein bu ser khawhlonak, zumhmi ruang ah thongthlaknak, ramkhelnak covo chiatchuahnak, inn lo le ram, thil le ri ngeih khawh lonak,   sifah tuk siternak, bawmhnak pekmi kham le phih piaknak, ramhrin miphun covo le an biaknak chiatchuahnak, minung zuarnak le riantuantu (Labour) hna covo chiatchuah le buarnak in a khat.

(a) Minung zapi cung ah sualnak (Crimes against humanity)

Mi harsa bawmhchanhnak Upadi (Humanitarian Law) buar, hramhram in riantuan le kuli phorhter, tlaihhrem, ralzaam, ramchung ah umnak hmunhma thial ternak, tukdohnak a umnak hmun ah ngakchia le mipi covo buar, ngakchia ralkap, hramhram in riantuanter le kuli phorhter, hramhram in umnak thialter le a dang thilsual tampi SPDC nih an tuah cuahmah. Hi hna pawl hi ramchung hmun tampi ah ningcang ngei in (systematically) tuah cuahmah an si i a bik in hriamnam tlai in i tukthahnak hmunah a ummi hna nih tuar khun a si. Sualphawt le dantatnak a um lo i cucu acozah hrimhrim nih a kalpimi a si. Hi pawl hi minung zapi cung ah sualnak  le raltuk le sualnak (crime against humanity and war crimes) tuahmi a si tiah Rome Statute of the International Criminal Court nih a ti. 2008 Phunghrampi article 445 ah acozah riantuantu hna  nih a luancia ah siseh, a ralaimi caan ah siseh an tuahmi sualnak vialte ruangah sualphawt khawh a si to tiah a ti. Hihi international Law le UN Security Council Resolutions 1325 and 1820 he aa ralchanh taktakmi a si.

           

SPDC ralkap pawl nih tlaihhrem cu hriamnam pakhat ah an hman. Tlangcung nu hna tinh an si. Hmulthi ling mithah lainawnnak, biaceih lo in thahnawnnak, tukvelh le hrem, a bu in tleihhrem le sal bantuk in riantuan ternak tuar in a si. Cu bantuk sualnak phunza in SPDC nih tlangcungmi hna cu a tlaih hip hna. Kawlram Nubu hna nih 1988 in 2009 tiang ah Karen, Shan, Mon le Kachin ah nu an tleihhremmi nu 1000 an si cang tiah a ripawt. Asinain hi 1000 hi tleihhrem taktakmi lakah a pelpawi lawng a si. A ruang cu SPDC nih ram cu fekthup in a tleih caah le tleihhrem a ingtuarmi nu hna nih chim an duh lo caah a si.  Tlaihhrem hi acozah policy a si i ramchung hmunkip ah an tuah. Cun a ingtuartu hna cu an ka phih an si nain a tlaihremtu hna cu biaceih le hlathlainak tuah loin zalong ngai in an tlong leng. Ngakchia ralkap thongsang tampi an ummi nihhin UN Ngakchia Covo Biakamnak Ca (Convention on the Rights of the Child (CRC) siseh, Kawlram Upadi siseh, Rome Statute siseh a buar. Hi ngakchia pawl hi hramhram in asiloah tlerh khonhnak in, hremnak le tlaihhremnak in luh ter an si. A khawm tu hna nih laksawng tampi an hmuh. Kum 11 ngakchia tiang an luh ter hna. Hi ngakchia hna hi ralram ah mine lamtu, ral tutu, hriamnam phortu, sentari a cawngtu le sakhan a thianh tu ah hman an si. Acozah nih mipi cu sal bantuk in rian a tuan ter lengmang hna. Ramkipfonh Riantuantu Bu ( ILO) Bikamnak ca 29 ah Hramhram in riantuan thilphorh ternak le Ahnu ah Betchapmi Theihthiamnak ( International Labor Organization (ILO) Convention 29 Concerning Forced Labour and subsequent Supplementary Understanding) cu min a thut ko nain SPDC nih mipi cu hramhram in rian a tuan ter lengmang hna. Ralkap le an thanchonak project caah nu le pa le ngakchia tilo in mipi 2 million cu hlawhman pek lo in hramhram in riantuan ter an si. Chin State lawng hmanh ah 2006 in hramhram in tuantermi 70 leng an si cang. Khuate tampi zong an i tel. ILO ah ripawt a tuahmi hna cu dantat, tlerhkhonh, tleih le thong thlak an si. Cun hramhram in an umnak an thial hna. Ramchung ah umnak hmunhma thialmi 1 million hrawng an um tiah zumh a si i cu lak ahcun ram nichuah lei pang ah minung 470,000 tluk an si. A luancia kum hnih chung ah Chaklei Karen ah ralkap tampi an chiah hnu in hramhram in thialmi pawl an khua thing ah an kir than ahcun hmuh le cang ka kah colh an si. 2009 July thla ah Shan ah khuate 10 an khangh. Khuate 30 cu hramhram in an umnak in an thial hna. Cu ruang ah minung 2000-2500 kar harnak an tong.

2005 thok in SPDC nih khuate lei ram le vawlei a chuh hna. Thilri ngeihmi pawl an hrawh. An khua ah rak kir kho ti hna hlah seh tiah lam ah mine an chiah. Karen pumpi ah mine a chiah. Cu caah umnak thitha ngei lo in thialkam mi hna cu mine lamh ruang ah an thi i a hliam zong an i hliam lengmang.

(b) Ahman lo ning in uknak, Sualnak in luatternak, Upadi lai rellonak

Kawlram ah upadi nih lai a rello. Biaceihnak cu SPDC nih a tlaih caah a za a long lo i an riantuanning zong a thlam a lang kho lo. Biaceih zung hna cu SPDC a dirkamh tu menmen an si. A ingtuartu hna caah aa tlakmi biachahpiaknak a um lo. Kum 21 a simi Mo Min Yo Ko cu kum 104 chung thong tla ding in bia an chah. Chim relpiaknak covo an phih piak. Hi nih a langhtermi cu Kawlram ah upadi ning in biaceihnak a umlo tinak a si. Ramkhelnak kong ah tleihkhihmi hna cu mipi hmai ah biaceihnak, sihni hlan piaknak covo pek a si lo. Biaceihnak thathi um lo in an tlaihnak hmunah MI nih bia an chah colhmi an tam. Cun biaceih hlan ah sihni he bia i ruahnak, chungkhat sahlawh he i hmuh tonnak le tlanh (bail) tuahnak covo pek an si lo. A cheu cu thonginn biaceihnak ah an biachah piak an si. Hmuh a leih piaktu sihni pawl cu hna hnawh an si. Cun an laisen zong an chuh hna. Nihin ni tiang ah sihni 12 thong chung ah an um. Lothlo 50 pawl caah rian a tuanmi Phoe Phyu timi sihni pakhat nih ILO ah ripawtnak ca a tial ruang ah kum 4 thong an thlak. Upadi he aa kalhmi bu ser na tim tiah an puh. Thonginn a chuah hnu ah a laisen an chuh chap.

Mi tampi a thattu le buaibainak a tuahtu hna cu sual phawt an si lo. 2007 lamzulh sandahpiahnak ah a herhlo tiangin tan a la i phungki le hriamnam aa ken lomi mipi cu a tuk a thah hna. September 26 le 27 ni lawng ah a tlawm bik 31 an thi ti a si. A thattu hna cu sualphawt le dantat cu chim lo hlathlainak hmanh a tuah lo. 2007 April thla ah khuate lei ah nuhrin covo cawnpiaknak a tuahtu Myint Hlaing le Maung Maung Lay cu Union Solidarity and Development Association (USDA) and Shwan-aa-shin nih fak tuk in an tuk velh hna.

(c) Zalong tein chim relkhawhnak, bu ser khawhnak, zumhnak ruang ah thongthlaknak le ramkhelnak covo

Nuhrin covo le democracy caah rian a tuantu hna cu hrem, tukvelh, tleih le thongthlak an si. Cun zumhnak ruang ah thong a tlami 2006 ah 1185 an si. 2010 ahcun 2170 an si. Ramkip Huap Nuhrin Covo Cathanh (Universal Declaration of Human Rights (UDHR) article phawt ruang, UN Special Rapporteur ripawt ken ruang le hramhram in riantuan termi pawl ILO ah ripawt ruang ah thongthlak an si.

Phung ning lo in sermi Bu Upadi (The Unlawful Association Act) nih zalong tein bu sernak cu a phih. Bu pakhat chungtel si ruang le phung ning cang lo in sermi bu he i pehtlaih ruang ah tiah suatphawt tawn a si. The Burmese Penal Code cu dai tein lam a zulmi hna, bu a sermi hna, ralkap cozah cungah duhlonak a chimtu hna hremnak ah hman a si. Order 2/88 upadi ning ah minung panga nak tam but khawh a si lo. Journalist, blogger le catialtu hna cu fak piin an catialmi remh piak an si. A tu lio ah catialtu siseh, internet a hmangmi minung 41 thong inn ah an um.

Canamnak le thawngpang thanhnak le internet hmannak zong cu fakpiin a tleih hip. 2004 Electronic Transaction Law nih SPDC kong he aa pehtlaimi thawngpang internet hman lo ding in a phih. Hi upadi tang ah minung 22 kum 60 thong an thlak lio hna. Mipi nih acozah thlen khawhnak nawl an ngei lo. A hman lo ning in tuahmi referendum nih 2008 phunghram pi cu a feh ter cang. Phunghrampi a hran cu mipi sin ah a phaw duh lo. Kawl holh lawng in tialmi a si caah tlangcungmi nih an rel kho lo. 2008 constitution ning ah ralkap nih mipi covo cu a tleihhip khawh i thilpoipang a can tik poah ah mipi covo a chuh khawh. Hriamnam a tlai i SPDC he kahlo ding in hnaltlaknak a ngeimi hna cu Kawl ralkap kut tangah Ramri Hngaktu siter ding le 2010 election dirpi ding in tlerh le khonh an si. SPDC thimmi Election Commission (EC) nih phunghrampi le thimnak upadi a dohkalh tu party cu thimnak ah telter lonak nawl a ngei. Cun security a thatlonak a tinak hmun paoh ah thimnak tuah lo khawhnak nawl a ngei. Cu ruang ah Khuate 3000 leng ah thimnak an tuah lo. Mah duhmi uktu thim cu mikip nih ngeihmi covo a si. Asinain himnak timi ruang ah thimnak tuahpiak an si lo. Thong a tla liomi, Electoral Upadi he aa kalhmi cu me thlaknak nawl an ngei lo. Cu ruang ahcun ramkhelnak kong ah thong a tlami 2170 nih me an pe kho lo. Thimni zong zerhpini thengmang ah a tuah. Thim caan zong a phunphun in hlennak, tlerh khonhnak, tuanhlan me piak cianak a thli in a tuah. Ralkap lei a tangmi party caah phaisa thazaang tampi in a pek hna. Cu ticun ralkap leng ah ralkap kutlaih a simi nih me tambik an hmuh. A voikhatnak parliman zong ah  tlangcungmi hna nih mah le thuam in kai khawh a si lo. Thantar zong a thlen. Arfi pakhat lawng thantar cung ah a um cang. 

 (d) Inn lo, vawlei, thilri ngeihkhawhnak covo le thanchonak 

Kawl ralkap nih mipi cu hramhram in riantuan ternak, hlathlainak um lo in mithah lainawnnak, tukvelh, upadi ning lo in vawlei le thilri chuh, hramhram in rian tuanternak le hmun dang ah kal kho lo ding in an hren tawn hna. Acozah rian tampi cu hramhram le phaisa chuh in tuan a si. Cucu tlangcung ummi miphun cungah an tuah khunmi a si i vawlei chuak thilri sawksamnak, an umnak khua in hramhram in chuahternak le an thazaang le ruahnak a derter. Ramchung vawlei le vawlei chuak thilri vialte acozah nih a ngeih tiah 2008 phunghrampi nih a ti. Cu ticun tlangcungmi hna ram le vawlei cu chuh an si i 2008 September thla ah Gangaw leipang ah a ummi Chinram tlor thing a tamnak acre 45505 cu Magwe Division ah a thial. Meng 71 a sau i meng 1 a kau. Cun Chinram thiamthiam ah acre 15000 cu lakphak cinnak ah a chuh hna. Andaman Rili le Arkan State ah gas le zinan a kawl. Cu project a duhlomi hna vawlei a lak in a chuh hna. 2000 ah Yebyu Township  (Northern Tenasserim Division), Mon State in Pa-an khua SPDC ngeihmi sehzung ah pep in thlaknak ding caah ralkap battalion 20 a chiah. Cu ralkap nih mipi cu hramhram in an sakhan caah le lam cawhnak caah le sentari conghnak inn an sak ter hna. 2003 ah  vawlei acre 6000 leng an chuh chap hna.

(e) Sifahnak le bawmhchannak

Mipi nundamnak ding caah SPDC nih a tuah lo i chimpit vansang sifahnak chung in a chuah hna lo. Mipi 37.7% cu sifak cazin tangah an um. GDP lawng 0.5 % cu ngandamnak ah a hman, 0.9 % lawng cacawnnak ah a hman nain 80% tu cu ralkap ca le acozah rian ah a hman. Sibawi te nih kumkhat ah raifanh in a zawmi million 5-10 kar an um i cu hna lak ah  mi tlawmte lawng an i thlop kho tiah an ti.   Mipi 15% cu eiawk ngei lo in an um i ngakchia 30% cu an derthawm tuk. Nau a pawimi 75 lak ah 1 an thi, a thimi nu lakah 50% cu nau thah ruang ah a si.

Cacawnnak lei kam ah phaisa le thilri tlawmpal te lawng a hman. Cawnmi kong zong ah acozah policy dirkamhtu lawng a si. Ngakchia Covo Biakamnak Ca (CRC) zulh ding in tuanvo a ngei nain ngakchia caah a tuan taktakmi a um lo. Ngakchia Upadi ah ‘ngakchia a simi kip nih cacawn khawhnak covo an ngei lai (le) acozah nih a hunmi sianginn ah a man lo in siangteruun tiang cawnnak covo a ngei lai’ tiah a ti. Asinain ngakchia 35% cu kumnga chung hmanh sianginn an kai lo i 25% lawng siangteruun an kai kho tiah UNICEF nih a ti.  Ngakchia lak zong ahhin ramchung ah umnak hmunhma thialkam a ingtu ngakchia caah sianginn kaikhawhnak ding lam a har khun. Tlangcungmi hna caah acozah nih cawnnak ding caah tlawmpal te lawng a pek. A pek lomi zong an um.  Sianginn cu mipi thazaang in hramhram in a sak ter hna. Cun a herhmi thilri dang zong mipi ta a chuh tawn hna. Thlahlawh zong mipi lila nih an liam. Acozah bawmhnak tello in mipi 70% cu cinthlaknak in an i cawm.  Cinthlakmi pawl ramdang ah kuatmi a luancia kum nga chung ah a kai ngai nain Chaklei Rakhine, Karen, Chaklei le Nichuahlei Shan, Chinram ah eidin a har ngai. A ruang cu raltuknak a um caah, uktu hna tawlrel thiam lo ruang le thlichia le tilet ruang ah a si. Chinram cu a thangcho lo bik a si i tlunkalnak lam a chiatnak, i chonh biaknak a thatlo cemnak, ti, mei le ngandamnak lei ah a chia cem. Mipi 70% cu sifak cazin tang ah an um. 40% cu ei din khim an ngei lo. 2007 thawk in mautam ruang ah mipi 1/5 cu eiawk an ngei lo. SPDC nih bawmhnak a pek lo pinah ramdang in bawmhnak pekmi zong a phih. Nihin tiang ah derthawm tuk ruang ah damlo in a thim mi ngakchia 45 an si cang.

May 2,2008 ah Nargis thliachia nih Irrawaddy Rilikam a den ruangah minung 138,000 leng an thi. Minung 2.4 million nih harnak an ton. SPDC nih ramdang bawmhnak a phih. Kum hnih a si cang nain an dirhmun a tha lei a panh hlei lo. Ramkip huap Customary Upadi nih ‘mipi hna rawl tam lo ding in acozah nih tuanvo a ngei’ tiah a si nain SPDC nih a herhmi ti le rawl a pek lo pin ah mi cheukhat hlawknak le miaknak caah bawmhnak thilri pawl cu aa hlep. Cucaah zu le cangai le utlak ei in khua an sa hna. Cu pin ah harsatnak a phunphun an tong rih. Phaisa cawitu hna nih lo tuahnak le nga tlaihnak ah a miak tampi in an cawih hna, khuabawi nih bawmhnak thilri an fiarmi pawl cu man sang in an zuar than. Zuarawk an ngeihmi zong market retnak tlawm in an zuar ter hna. Hlan ah a lak in nga tlaih khawhnak hmunhma ah ralkap nih ngunkhuai an lak, cu anmah mi harsa bawmchantu hna hnahnawh a pek pinah harnak an tonmi kong thawngpang zamh lo ding fak piin aa zuam. 2009 ah SPDC nih Russia ram ah raltuknak vanlawng $ 570 Million in a cawk. Cu lio ahcun Cyclone ruang ah harnak a tongmi hna caah $103 bawmh ding in vawlei pumpi ah bawmh hal a si. Cu lak ahcun $ 88 million lawng ram dang nih bawmhmi a si.

 (f) Tlangcungmi le Biaknak le Ramhrin Covo (Rights of Ethnic and Religious Minorities and Indigenous Peoples)

Tlangcungmi hna cu ram mipi 35-40% tluk an si. Tlangcungmi hna nih federal uknak le i thlukceonak covo an duh. Asinain cucu hnelei a chit riangmang hna i thazang hman in a tuk a thah hna. SPDC nih nuhrin covo rian a tuantu, ramkhelnak rian a tuantu, thilnung le pawngkam a kilvengtu, biaknak lei rian a tuan, hriamnam a tlaimi tlangcungmi hna riantuannak le an minung tuk le thah le hrawh aa zuam zungzal. 

1962 thawk in ralkap cozah nih an miphun sinak, an tuanbia, an holh le an nunphung thlen ding in policy a ngeihmi a hman. An holh sianginn ah cawn le riantuannak ah hman lo ding in a tuah. Mon, Karen, Shan, Chin, Karenni, Arakan, le Kachin nih an holh le an nunphung a tlau lonak hnga an mah tein an i zuam. Cucu zong cu nawl ngeitu nih hnahnawhnak an pek thiamthiam hna. 2007 ah SPDC nih hnatlaknak a ngeihmi UN Ramhrin Miphun Hna Cathanh he ralkah in an covo a chiat chuah.Chim ram ah miphun fa 60 leng a um. 90% cu Khrihfa an si. An zumhnak he aa pehtlaimi thilri tampi a hrawh. Zalong tein biaknak a phih. Chin ram lawng ah pura 50 leng a hnuai cang. A cheukhat pupa cu Chin thuam a thuamh. Kum kul chung ah pura hnuainak le biaknak thlennak ding caah SPDC nih $ 7 million a hman cang.

Arakan ah a ummi Rohingyas cu fakpiin a hrem hna. Thleidannak a tuah i nuhrin covo chiatchuahnak tampi a tuah. Nunphung, holh le biaknak a dang tein a ngeimi an si. 1982 Kawlram Mipi sinak Upadi nih Rohingya cu ram ngei lomi le ramchungmi sinak a ngei lo tiah a ti. Hihi ramkiphuap Upadi he aa kalh. 1982 upadi ningah Kawlram chungah a ummi miphun 135 lawng rammi sinak pek an si. Cu chung ahcun Rohingya pawl an i tello. UNHCR chim ning ah Chaklei Arakan ah rammi sinak a ngei lomi 730,000 an um i cu hna lakah Rohingya an tam bik tiah a ti. Cu ruang ahcun an miphun sinak le an biaknak ah harnak tampi an tong. An umnak khuate le an state in a leng chuahnak ding caah thohkhansa a herh. Ramchungmi nih cun ramchung tlunkalnak caah zeitikhmanh ah thohkhannak ca lak a herh lo. Rohingya pawl cu catang sang kaikhawhnak ding le sibawi, mizaw thlawptu, cawnpiaktu tibantuk rian tuan khawhnak lam an ngei lo tluk a si. Thitumh tikah nawlngeitu sinah thohkhansa lak a herh fawn.

(g) Minung Zuarnak (Human Trafficking)

Kawlram cu Ngakchia Covo Biakamnak Ca (Convention on the Rights of the Child –CRC) le Nu cungah a Phunphun in Thleidannak Tuahmi Hrawhnak Biakamnak Ca (Convention on the Elimination of All Kinds of Discrimination Against Women – CEDAW) le Minung Zuarnak Chapmi (Human Trafficking Protocol) min a thu cangmi a sinain ngakchia le upa hna hrawhhral ding le hramhram in hmundang ramdang ah thial lo ding in timhtuahnak le kilvennak a ngei lo. Kawlram nih Minung Zuarnak Dohnak Upadi (Combating of Trafficking in Persons Act) a ser nain minung zuarnak a chuahpitu thil hna cu a hrawh hna lo. A remh zong a remh lo. Ramchung ramkhelnak le sipuazi lei a thatlo chin lengmang caah le cacawnnak le rian hmuhnak ding lam a um lo caah mi tampi cu khuapi deuh le Thailand le China ti bantuk ram panh in vahvaih cuahmah a si. Chungkhat (Guardian) tello in kum 25 tang asimi nu cu  khualtlawm khawh a si lomi timi upadi ngeihmi hi nu cungah thleidannak a tuahmi a si. Acozah nih va kalnak ding ram thut le dir ningcang chimh le cawnpiak a um lo caah an khualtlawnnak le rian hmuhnak caah midang hngatchan a herh. Cu tikah kal umnak ah siseh, riantuannak ah siseh, thidawp, zuar le hlen le thawi a si theo tawn. Zuarmi minung hna bawmtu ding ah acozah nih bu a ser ko nain mi zuartu hna nih zik an nawh hna timi ripawt tampi theih a si.    

(h) Riantuantu hna Covo (Labour rights)

United Nations Development Programme (UNDP) le Burma’s Central Statistical  Organization  ripawt ah ram mipi 30% nih chimrel tlak lo thlahlawh an hmuh tiah a si. Tlangcung mi 50% tluk nih an thlahlawh an i za lo. State Department ningah Kawlrammi pakhat kumkhat hlawh cu $200 nak in a tlawm deuh tiah a ti. Khuapi ahcun rian a thiam lomi zong nih nikhat ah $ 0.50 in $1.00 an hmuh khawh na in khuate lei cinthlaknak rian a tuanmi hna nih cun cu hna hnarcheu lawng an hmuh.

Acozah tanpinak a um lo caah an rian tuannak hmun cu ngandamnak caah a tha lo i tih a nungmi hliamkhawnnak hmunhma an si. 1964 (Riantuantu Hna Covo Upadi) Law on Fundamental Workers’ Rights le 1951 (Sehzung Upadi (Factories Act) nih caan hlei tuanman pek ding le khawnhliam le thihloh ah liam le cham ding timi zong acozah nih a zul lo. Upadi ning ahcun a cozah rian cu zerhkhat ah ninga chung, zerhkhat ah suimilam 35 tuan ding le private rian cu zerhkhat ah ni ruk, suimilam 44 tuan ding in a ti. Kumkhat ah hlawhpek in ni 21 khunh lak khawh a si  asinain nihin sehzung ahcun zing 7 in zaan 11 tiang zerhkhat ah ni 7 an tuan ter hna i caan hlei tuanman le dinhni zong an ngei lo. 

Kawlram nih ILO Convention 87 nak a simi  Zalong tein Busernak timi min a thut ko nain, raintuantu pawl cu bu sernak nawl a pe hna lo. Bu cu a thli in tuah a si i harnak a phunphun an tong. Nihin tiang ah riantuantu thong a tlami 31 an si. 2010 ah Rangoon ah dai tein sandah a piahmi rian tuan tu hna halmi cu nihin ni tiang ah pek an si rih lo.  

Note: Phungtungtu chungin lakmi a si.