Atu lio khua caan ka zoh ahhin ka lungthin chung i ka tuar
khawh lo bikmi cu ram ka ngei ti rua lo ti hi a si. Kawl ralkap nih kan Lai
miphun an kan nehsawh ning le pamh hmaihning hi ka celh lo. Ka nu Lairam ti hi
kan i semnak taktak a si hnga maw ti tiang in khurkhua a ka ruahter tawn.
Kawlram thantar (Flag) le ram hla ka hmuh ahhin ka lung a fak chin i, Kawl miphun
ramdang i pumpalulh an chuih ah hin sung hna seh tiah a thlite in thlaza ka cam
lengmang. An sungh taktak ah khin mizapi hmaiah ka kut ka bengh tawn. Hihi Kawl
ralkap tuahsernak a `hat lo ruangah Laimi pa nih ka in tuarmi a si.
Vawleicung tuanbia tampi ka theih khawhmi ahcun ramkhat le
ramkhat an in doh le an i thahnak, miphun pakhat le pakhat an i doh le an i nawnnak le chungkhar pakhat le pakhat an i thahnak hi
ramri an i en ruangah a si deuh rua ka ti. An miphun ca le ram caah pasal`ha an
sinak an langhternak a si. Cu hna pawl cu ram le miphun nih upat pek awktlakmi
an si. Pathian zong nih a miphun Israel cu a `anh deuh hna bangin kan miphun le
ram cu kan `anh ding a si ko. Ram le miphun `anh cu pasal`ha rian a si. Harnak
ton caan i zaam cu mi hrokhrawl an si. Pathian zong nih ram le miphun hruaitu
ah khan mi zermi a thim bal hna lo i paral`ha a thim `heo hna.
Sunghno na nu te nih a sifah le retheih hmanh ruat loin hmuh
rih lomi nangmah cu an pawi liote in eidin vialte aa sum dih. Rian`uan retheih
le thlum-al vialte aa sum dih. Na chuah lai hi aa ngaih tuk hringhran. Na hong
chuak le a nau retheih nganfah vialte a dam dih. A chuah sian lomi a hnukte cu
a ningzah a hmaisen bute in a chuah i an dinh. Na zun ek vialte a kut in a ruh
dih. Na hnap kha a kaa in an dawppiak dih. Fikfa le ngalsang nih an seh sual
lai a ti i, an ven peng. Na dam lo ah ih hmu cim loin zan khua an bih peng. Na
hong upa deuh i a pasal hawi tluk seh tiah hnipuan an cawkpiak. Ram le miphun
caah santlai seh an ti le sifah bute in ca an in cawnter. Kawl nihcun ‘Kan nu
le hnuk thlum dor khat hi cham khawh a si lo’ an ti. Hawidawt Lai pasal`ha an
hringtu le hnuk tlum an dinhtu semnak na nu te hi sa le ral nih dawi hna sehlaw
na zaamtak ko hnga maw? Na nu zeitluk in hme a ngaihchiat lai. Thih hmanh a duh
deuh lai.
Hawidawt semnak na nu hi ning`ih thinphang khuaruahhar khin
hei um seh law na nunnak dihlak na pe ngam hnga lo maw. Nu le dawtnak a theimi
nihcun zeibantuk `ihnung hmanh siseh law, a hmai ah na dir i na khamh awk a si
hnga lo maw? Nu le dawtnak theilomi cu hman awktlak an si bal lo i thang`hat
zong an si bal lo.
Hawidawt Laimi hna Pathian nih a kan pekmi pupa rosung ka nu
Lairamte zong nih hin amah le si tawkte in a fale Laimi hi a hnukthlum a kan
pek lengmang ko dah kaw. Fakpi in hei ruat hmanh ka nu Lairam nihhin a fale Laimi
caah facang a phunphun, pe phunphun, cinthlak awk a `hami theitlai hna tampi a
kan pek ko. Thing-uk, Tlor, le Pattoh timi vawleicung a larmi thing mansung hna
a kan pek. Innzuat sa`il le ramsa phunphun, vate le nga, le pangpar phuntling a
kan pek ko. Ka nu Lairam nihhin a fale Laimi caah i lungsak dingte in a
phunphun a kan pek. Ka nu Lairam nih kan caah a `uanvo a tlamtlinh bantuk in a
hrinsor Laimi zong nih kan remh chin lengmang awk tu a si ko. Nang le kei hi
kan nu Lairam caah `hahnemnak kan ngei lo. Nang le kei hi vawlei thilrit menmen
kan si.
Hawidawt Lai pasal`ha hna atu ah nangmah le keimah santlaihlo
ruangte ah lakfa chia a simi Kawl ralkap nih kan nu hnukthlum khatlei cu an i lak
cang. Hramhhram loin a hnuk khatlei cu an din `ualmal cang. Kan Lairam a `hat
biknak Kalay-Kabaw valley cu Kawl ralkap nih an kan chuah i, a chungchuak tlor,
thinguk le Pattoh vialte an lak dih cang. Thir, zinan le facang hna pe phunphun
an kan chuh ding cang.
Lai pasal`ha nangmah le keimah nih kan ram kan chanh lo ah
Japan pa le American pa nih an kan chanhpiak `ung lai lo. Ngamh le ngamhlo
dingah zeihmanh ruah awk a um lo. Na chanh ding hrimhrim hi na rian a si.
Miphun rian hi zaamtak men cun tlam a tling kho lo. Techin fapar chan tiang a
nguh ding rian a si i, kan ram le miphun caah mawh na phur lai.
Hawidawt Lai pasal`ha hna lakfa chia Kawl nih kan ram a
`hatnak bik kan nu hnukthlum an kan luhhnawh i, an kan dinpiak lawng si rih
loin Lai khuabawi vialte hna an hrem hna. Nu khualtlawngmi an tlaihhrem hna.
Kan farle nih an duh na loin Kawl ralkap an vat hna. A thli in an mitthli a
luang lengmang. I puum hlah u! an kan ti. Lo ah kal hlah u! an kan ti rih.
Meeting tuah hlah u! an kan ti. Kan ram ah Kawl lakfa nih nawl an kan ngeih awk
a si lo. Kan ram ah phungki cawng (27) an chiah cang. Pura (19) an hnuai cang.
Phungki a lutmi Laimi (250) an phan cang. Kan Lairam ah Kawl acozah rian`uan an
chiah dih cang hna. Hawidawt pasal`ha zeitin hme na in, na tuar `ualmal khawh lengmang
ko. Tlahpuk hmanh nih deh tuk ahcun mi a aat an ti. Tuar khawh ding hi a si kho
ti lo. Hawidawt Kawl ralkap `ih tuk ah maw na kedan char manh loin na zaam ko
lai.
Kan hnulei kum ah khan Tainghmu Ze Myint nih a rak timi
cu,“Laimi hi mizer le hnawmtam phun an si. Meeting tuah hlah uh, i pum hlah uh,
lo kal hlah uh kan ti hna ah an ngaih ko. Kachin, Karen le Shan cu kan thloh
kho hna lo. Cucaah Lai miphun cu mizer le hnawmtam phun an si. Tlawmpal kan hro
hna ah an ihphah hmanh la manh loin ramdang ah an zam colh. A taangmi nih
pastor an `uan dihte lai,” tiah a rak chim bal. Tainghmu Soe Win nih, “Uico
pakhat thihnak cun Lai pasal`ha panga thih a `ha deuh,” a ti fawn. Cun,
tainghmu Myint Aung nih, “Tu hnu kum sawmnga ah cun Laimi an tlau dih cang lai,”
a ti. An chim bantukte in Lai pasal`ha cu kan zaam dih i, a taangmi nih buu an
cheu i pastor an i cuh hna. Kan pupa hna cu miral`ha an rak si ko nain kannih
chan ahcun miralchia bik kan si cang ko.
Hawidawt Mizoram tuanbia khi aa dawh tuk dah kaw. Kala
ralkap nih an tuk hna i, an khua vialte mei in an khanghpiak dih hna. An nule
vialte an tlaihhrem dih hna. Nungak tlangval `ha`ha thonghnih renglo ram caah an
thi. American le Israel nih Mizo hna nan thi dih cang lai. Cucaah cun ralzaam
(refugee) in kan in lak hna lai an ti. Lal Deng nih meeting a tuahpi hna, “Mizo
nu le pa hna kan ram kan chuaktak lai maw?” a ti hna. Nutar putar vialte an `ap
dih. Nungak tlangval vialte nih Pathian nih a kan pekmi pupa rosung kan nu
Mizoram cu zeitik hmanh ah kan chuaktak lai lo an ti. Kan ram a ngaih kan
chiatter lai an ti. Mizo an tuanbia a chia tuk lai an ti i, an haacang rial bu
he an hmuhmi hriamnam char in an doh hna. An ral `hatzia kha an hmuh tikah full
state an pek hna. An ram ah thluachuah lianpi a tlung i, an i nuam tuk cang. Thluachuah
hi kan ram le miphun sinah a tlun awk a si ko.
Hawidawt na lung a fimnak ah kan chimh rih lai. Kan hnu deuh
lioah TV ka zoh i, Sakhi nu nih fate a ngeih. Sachia nih an ei sual ai lai a ti
i, kal thiam loin a ven peng. Cu lioah cun ruahlopi ah zawng nganpi a ra i,
Sakhi fa cu a lakpiak. Zawng cu a lian tuk i, Sakhi tei ding ruam khi a si lo.
A khuaruah a har tuk. A fate a zoh ah a zaangfak tuk. Aa her lengmang. A
mitthli a tla thluahmah. Cu lioah cun a fate kha a hong awn. Sakhi nu cu a
thinlung a kekkuai i, a celh ti lo. A thazaang dihlak in a tli i, zawng cu a va
suk. Cu ticun voinga hrawng a suk i, zawng cu a lung a dong i, Sakhi fate cu a
chiah i a zaamtak diam. Cucaah kan cung a chuakmi `ih le `ihlo kha ruat loin
kan ram le miphun hi chanhchuah ve hrimhrim a herh ko. Ramdang ah va rum ko hmanh
law nai nuam kho taktak lai lo. Rualchan vialte hawikom vialte saral tarh i
mahpi lawng inuamh zong kha pasal`ha rian a si lo.
Hawidawt kan ram minung cheunga ah cheuhnih hi tlangcungmi
kan si i, kan ram area (605) ah tlangcungmi kan um hna i, lungrual ahcun Kawl
ralkap hi `ih ding a um lo. Atu cu Kawl ralkap na hmuh hna ah cakei nakin na `ih
deuh hna. Caan sinah hin na zaam awk a si lo. Na lung a fah awk a si deuh lo
maw? Na semnak a hnukthlum na ding lengmang mi an dawtu na nu Lairam na
zaamtakmi hi Laimi Lairam kan dawtmi vialte Kawl kut ah kan chanh maw a si ne
hnga? Ka nu Lairam chungah lakfa Kawl ralkap nih an luhhnawh hna i, an kedan in
an cilnaan dih cang hna. An cil an chakhnawh hna i an ek hnawh hna. Kan nu
Lairam nih a celh ti lo. A mithli a luang lengmang. Lai pasal`ha hong ka chanh
cang u tiah a au len cang. Zeiti’ndah khua na ruah lai na zaam chin lengmang
lai maw? Lai pasal`ha na biar tung i remh law i khirh`han ko cang tuah hen. Kan
ram le kan miphun nih an herh tuk cang.
+++
Pu Bual Tawn
Lcc megazine capar ttial zuamnak ah pathumnak pek mi capar a si
No comments:
Post a Comment