KAN FAICEU KULH CHUNGAH

 

Bukpi hmanh tlum kho ding in an onh. Cu innleng thlanglei kawtka pawng salu tarmi sa ki cungah cun, li le cantiang, mikahnak, fei le nam an chiah.Feikawl ngeimi nih feikawl zong cu kawtka pawng ah cun chiah cio a si. Raal a rat a si ahcun, cu hriamnaam lak zau in hman colh dingah an ti.

Innleng cun innchung hlei luh ka in a chak lei ah tappi kaupi an tuah. Tappi cu zeltlap kha taptleng ah an tuah i cu taptleng cungah cun, tontir ah zeltlap khat lawng donhmi kuang ka an tuah. Kuangka hmurkap te ahcun zeltlap pathum/li donhmi cungkun timi ihnak an tuah. Cungkun hmur in a chaklei taptleng hmur ah cun chakchang kha zeltlap pathum/li an donh than i nubik pabik ihnak hmun hrinnu sorpa sernak an ti. Cu chakchang ah cun mileng le khual an thutter hna lo. Cungkun donhmi ahcun hnuk ding ti lomi an fale kha an ih ter hna i, kuangka timi cu rawl chumtu thutnak le zaan paoh ah an nule lakhernak hmun a si. Kuangka in chakchang lei tiang cu, chondon vaam kha an chon i, chondon vaam in tuang lei kap cu taptleng a niam deuhmi an tuah i, varlung an ti. Varlung cu khualtlung le mileng tam deuh ngeih caan i umnak, mileng khan tibantuk a si.

           

Inn ngeitu hna ihzaunak le tappi cungah rawl einak kha hmailei vaam le chondon vaam karlak ah a si i mileng le khual nih din eimi, mi hmuhlonak le ihzaunak hmuh piak lo ding tinak tluk a si ve. Thilchia hnamrung le doih le aihnak in kan i rungveng tinak, ruah le thli  ralrinnak ah an i kulhnak a si. Cungkun le chakchang an ihnak ah vaamlei chang ah cun, zeltlap kaupi, sangsir an i sirh. Vaam awng in feizum lithal, namte zum in raal nih an kan sawh sual lai ti ralrinnak caah an tuah. Cu caah Laimi nih midang saaraal in himnak ruah ah khuakulh, inn kulh, innchung rawleinak le ihnak tiang an kulh cionak cu (security) himbawm kilvennak lungput ruangah a si. Varlung le carlei vaam kar tuang ah cun khualtlung mileng thutnak ihnak ah pherpi an phah tikah chaklei vaam su tiangin an phah ballo. Innchung khumhmi vokte nih a cilpal hna lai an ti i vokte le kalnak lam ah an zuah. Cungkun le chakchang tang cu, vokte riahnak a si tawn. Kuangka tang tu cu zaan tih ding thingchiah chung nak a si.

 Chungkhumh vok zuat channak cu unau rualchan he tho puai caan i sahrawmthah dingah an ti i an zuat cio tawn.Laimi nih khuatlak thok in inn lo serning, tefa ngeih le kilkawi duhning a sullam le a chante zoh ahhin, chungkhar khim taam, chungkhar kilven, himbawmnak cem hi chungkhar cozah nih a dirhchan a nunchan bik a si ko. Cucaah chungkhar pabik cu chungkhar uktu tamadah rian ngei tuk a si caah, pale theih pinak tello in nupi thit, va ngeih phung a rak silonak hi a si bik. Ramdang he pehtleihnak phunglam hngaltu bik cu pale an rak si ko rih. Mi zeichung dah an si? Khuazeilei a rami dah an si? Hnam ngei an si maw? Mifir an si maw? Mipem lakfa an si maw? ti kha hlan deuh an pipu chan kha an hlathlai hna. Laimi nih mipem hi a fahsak ve. An umcianak khua in hnam an ngeih caah maw? Mifir an si caah maw? Mithat lainawng an si caah maw?

Zeiruangahdah kan khua ah an hong pem hnga ti kha an dothlat ngai hna. An tefa zong hngalh set lo cun thit-lak an duh hna lo. Kei cu ka thiang ko, ti duh le ram duh ah kan pem hna ti hi mipem nih an bia tlaih cem a si. A ruang cu mi nih an hlat-hlai hna caah a si. Fapa fanu, midang tefa, midang chungkhat cozah he i pehtlaih lai ah cun, mising vialte kha, an pupa lio in an tu techin fapar tiang kha hlat-hlaitu cu kan pale an si ko. Nihin chanthar chan zong ah fapa fanu nak cun pale nih an hlat-hlai i an hngalh deuh thiamthiam. Khrihfa tha chungkhar an si maw? Mifir timi chungkhar an si maw? Mi ngandam chungkhar an si maw ti kha an dot-hlat ve chan a si ko rih. Cu zong cu fanu fapa nakin pale nih an hngalh deuh ko rih. Nu le pa hngalhpi, duhpinak tel loin, mah thisa duhnak men in va ngeih, nupi thit cu mual pho peng a simi an tam deuh ko rih.

           

Kan faiceu kulh chungah cun timi bia phung kan ngeihning sullam nihhin, mi teinak, thawnder a langhter duhnak ca lawng i hmanmi a si lo. Pumpak, chungkhar, rualchan unau, khuapi pengtlang le ram tiangin, dirkamhnak kilvennak humhaknak phunglam tiangin a sawh khawhmi holh phung a si. Faiceu kulh chung, holhphun ngei kan si bantuk in Laimi umnak hmunpaoh cu Lai nunphung, holhphung a um ve bantukin, mah phun deuh, mahkhua, mah tlangkhat mah pengkhat, mah ramkhatmi deuh he khan chungkhar cozah cu dirh a tha bik. Cozah thannak thawnnak cu hruaitu a lubik tamadah nih ramdang phung he i pehtlaihnak lungput kha a hngal fiang cikcektu a si a herh bik. Cungkhar cozah tha dirh thoknak bik cu pahnih kha pakhat i a can tikah khan pakhat taktak sinak thinlung ai hngal kho bikmi he khan dirh `i a tha. An ci a karhmi tefa chuak ka in kumhra tiang, a nunnak thi chungah khan Lai phung nak in Pathian phung ronh deuh a tha bik. Nupi thit lai, va ngeih lai ah, thitvat ding tuanbia le a sullam chimh a tha lo. A chuah ka in kumhra tiang Khrihfa phung ronh lio ah khan Mary le Joseph hamning, Abraham, Isaac, Jacob ti bantuk, ngakchia tuanbia, sunday school chimh pah lio khan nupi thit le va ngeih cu nu le pa nih hlat-hlai pi mi an sining fiangte hngalhmi thitvat phung a sinak kha cawnpiak ah a tha bik.

           

Nihin ni tiang phun thleidannak a um rih hi Laimi kan tetnau rih ruangtu ah a si ko. Pathian nih phun thiang, phun sang a ser hnanak Laimi tuanbia an tial lo,rovuih chin cu kan sang deuh a timi nih an perh chap chin lengmang tu a si deuh lai. Phunthawh man tam deuh, arsa thah sum ngan deuh ding in Laimi chungah a kan sernak cazong a um lo. Rovuih bia zong a um lo. Phunthawh le arsa, a kokehnak ai thawkning a ruang hngalh setsai tung lo i kan manh ding kan dih ding a si ko a ti rihmi khrihfa hruaitu le ka hrinthar a ti peng tung arsa hauh hmang piang thar sual khrihfa phung nih Lai phung a hrawh ti a hmangmi Lai khrihfa ka si a ti ve tung hna mualpho chan a chuak ve cang.

           

Kan faiceu kulh chungah cun, a ti ngammi pa raltha, holhphung chungin a chuakmi kaamlo chuncha bang dirngamhtu Laimi phun le khrihfa phung he nun cawn tlak hmaizah tlak Laimi chungkhar cozah thawng, ai kilveng kho chungkhar ser ding hi, hi holhphung nih Lainun hruai cang seh. Laimi sinah kum zarenglo nun cawnpiaktu Jesuh Khrihfa rual kan nunphung hi a thami lak ah a tha lo hlonh ti men ding a si ti lo. Laimi nunphung bia phung kan chungnun nih a rak ngeih cangmi hi khrihfa phung he ai khatmi a tam deuh. Biakning tu ah cun ai dang ngai. Khuachia a biakning le Pathian biakning cu ai dang hrimhrim ko cu teh.

Nunzia, nunphung tu cu ai dannak in ai khahnak a tam deuh peng hih. Jesuh a khrihfa a faiceu kulhchung ve ahcun, dirhmun ngei paral tha zumtu dikcak sinak kha a kilven piak i himnak nun a ngeihter ve hi a si ko.Cucaah Hakha, Dawrthar sang, Zion Baptist Church Pastor, Rev. Van Hre ruak kuang ah hi tin ka chim. Kan faiceu kulh chungah cun timi holh phung kan ngeihning sullam hi ka tialmi nak tam deuh pi ka chimh hna. Kan faiceu kulh chungah cun timi holh phung nihhin khual kha mi teitu uktu siter kha a duh lo. Laimi nih Hakha khua cu khual chawntu ah kan in rinh ko hna. Lai holh nih khual chawntu a ti mi cu a fim ve, a chim kho ve, khual chin theih ah a nungcang kho vemi kha a hmaisa bik ah, khual lam hmanh ah kalter a si. A hawi le a rungveng khotu, khuapi a dirkamhtu tinak a si i, khual chawntu cu ramdang vuanci reng ngei an si ve ko. Bisakut pumkhat tluk lo ti mi bia le holh hi, khuazei chuak, khuazei lengmi dah a si hnga?

Bisakut tam bik a chuahnak Hakha a si ko i, Hakha chuak bialeng a si ko hnga lo maw? Laimi cu nan thilthuam man a sang tukmi, miphun nan sinak hi cu zoh zahtlak, hmaizah tlak rumra ngei ngai nan si. Nan cawknak hni, puan, kor, sakaa, nguntaisawmh le he hna hin cun tlong leng u law cu, kan in hmaizah ko hna hnga i, nan miphun zong an cawisan deuh men hna hnga an ti, “timi hi teh, mi zei bia?”Nan cungkun le nan chakchang, nan faiceu kulh chungah hin, mileng le khual nan kaiter hna hlah maw hi? Nan faiceu kulh chung sinak rumra, huham vialte a hman zia nan thiam lo ruangah maw, nan thuam thil tu hi hmaizah tlak deuh a si an tinak a si ne hnga, ti hi Laimi ruah caan a cu cang hih.

Rev. Van Hre thuam thil le aihre lupawng hi khual le mileng zohzah, tihzah mi a si ne tung ahcun, lei dai tuangtuanbu dingah cun a pam hmai ne lo maw? Zathang Bawi ka si ai timi nih cun teh van phoih u law van i ponh ne u ca, nan ngamh lo ti? Khenglawt zong ponh ve ah teh zei tin hme? Hakha lei bawi phun nih an ngam deuh rua lo hi, Thantlang Cinzah bawi le Hlawnchhing nih teh nan van i ponh ve ne kon. Aa..Aaa..... nan ngamh ve hlei rua lo hih. Kan chung nun nih faiceu kulh chungah cun timi nunzia phung dirpi a thiam tilo ruangah kan faiceu kulh huham rumra a thih caah bisakut pum tluklo kan sinak le kan thuam thilpi he lo kal thing phur, ti than a kan fial ngamtu kan mileng hna hi, Jesuh faiceu kulh thisen hi kan faiceu kulh thisen ah ronh zuam u sih law, Lai phuntungtu patling riantuan a si deuh hnga maw ti hi ruat setmat te in nun kan herh ko.1.Laimi umnak Lairam, Lai phuntanh cu faiceu kulh phung cungkun chakchang mileng kai cu, bisakut pum tluklo te hna sinak nunzia zonzah ton lo, cawngnak kor le thitial rual he lothlawh, thingphurh tlon len pi ah, Lai phun sangchin hmaizah co hnga titu ho vaal chuncha dirbang, dirh ngam ngai hnga, kan faiceu kulh ah....

2.Faiceu kulh chung nung ta rih cun Lai khal lawng hlah ramchin lai zong nan tuan ram hrek

thlanti luannak, semmawng zakhat kan san thil ah khamhtu thisen man lo pek chan, nan zia

phungthar chan peh zuam u.

Phuntungtu Megazine chungin lakmi a si.