Lairam Christian State Ah Ser Usih

Rev. James Sangawi 
4th December, 2004

 “Zeitintiah nannih cu Bawipa nan Pathian caah miphun thiang nan si; Bawipa nan Pathian nih vawlei cung i a um-mi miphun vialte chungin nannih cu amah ro caah an thim cang hna. Nannih cu midang nakin nan cungah a chiah i an thim hna a si lo, zeicaahtiah nannih cu miphun vialte lakah a tlawm bik nan si ko.

(Deuteronomi 7: 6-7)Sihmanhselaw nannih cu thimmi miphun, Siangpahrang tlangbawi, miphun thiang, Pathian miphun hrimhrim nan si. Muihnak chungin amah ceunak chungah an kotu hna Pathian nih khuaruahhar mi thil a tuah mi thanh awk ah nannih cu an thim mi hna nan si. Hlan ah cun nannih cu Pathian mi nan rak si lo, sihmanhselaw atu cu nan si cang; hlan ah cun Pathian zangfahnak kha nan rak hngal lo, sihmanhselaw atu cu a zangfahnak kha nan hmuh. ( 1 Peter 2:9-10)

A cunglei Baibal cang hnih hna hi, a kenkip ka phaknak le phungchimnak poah ah ka rel lengmang mi a si. Hi Baibal cang nih hin kanmah Laimi a kan ti hnawh can tiah kai lak. Pathian miphun kansi. Pathian nih an kan zangfah mi kan si, tlangbawi phun zong kan si ti hi nawlhchih lengmang ka duh.Laimi phun hi UNO hmanh nih miphun pakhat in a kan cohlan cang mi kan si. Mah ram te a ngeimi, mah holh te a holh mi, mah nunphung te a nungmi, kanmah te nih kan i thimmi biaknak a bia mi kan si. Kan miphun hi hmun zungzal sehlaw Khrihfa mi miphun ah i cang u sihlaw, kan ram zong hi Christian State kan si cuahmah ko. Laitlang ah miphun dang ahohmenh an um duh lo; khakha Laimi kan vanthat nak a si. Kawlram chung miphun hmetete a hohmenh an mah hlirhlak in an um ti lo, miphun dang nih an cawh dih hna. Kanmah Laitlang lawngah miphun pakhat te lawng kan um cang. Lairam hi za ah sawmkua Khrihfa kan si cang ti a si. Cucu a hman ngai. CCOC thawngin thlanglei Laitlang zongah Khrihfa bu hram a dir cang i, Khrihfa an si thluahmah ko. Cucaah cun, kan Lairam lawnghi Christian State a si kho ding a si ti hi ka chim lengmang i, a hopoah zong nih cucu nan lung ah chia cio u law ti ka duh.

Atulio te kan Laimi umtu ning kan zoh tikah zeidah kan lawh te lai aw, ti kan ruah cuahmah lio a si. Kan ram chiat tuk ruang le, kan i cawm lo ruangah Laimi tamtuk Laitlang in kan chuak cang. Hi tihin can saunawn a rauh ahcun kanmiphun kan tio sual lai maw aw ti zong ceihmai a um lengmang. Sihmenhselaw, kan tio taktak bal lai lo; Laitlang ah aum mi kan um peng ko lai. Kan Lairam, kan Lai phun a hmunh zungzal khawhnak hnga ah a biapi bik mi cu, kan Lairam ser a hau. Cucaah cun, phung ka chimnak poah ah Lairam hi Eden dum ah ser u sih ka ti tawn. Eden dum kan ti tuk ah hin a sang pi khi a si loh.Eden dum ahcun, thingkung, ramkung hringdul in a um. Tivang hlung ngai pahnih nih a luan hnawh i thlaici thlaknak ah vawlei tha ngaingai a si.

Genesis a ngan pathum kan rel ah cun, minung kha thlaici a phunphun Pathian nih a pek hna tikan hmuh, cun hi vawlei hi thlo u ti zong a fial fawn hna. Laitlang hi tluk hmunchia hi, Laimiphun nih kan hun fuh; kan pupa chan ahcun an rak i cawm ko. Atu cu thingkung, ramkung kan hman dik cikcek caah, thlaikho kan zua kho ti loh. Cucaah cun, lothlawh i thial lo in (permanent farming) tuah ding hi Khrihfa bu nih a phunkip in ca an chuah, phung ah an chim i thlaikho kan ngeih i kan i cawm khawh ve nak ding a phun kip in an kawl. Atu lio ahhin, Laitlang ah ra law mahhi kong lawng pi hi an ceih cio ko tihi nan hun hngalh hnga. Kan Lairam a hmuh peng khawhnak hnga ahcun, kan i cawm a hau. Kan i cawm khawh nak hnga ding ah thlaici thlak ning , non ser ning le lo thlawh ning a phun kip in Japan nih an kan cawnpiak i kan i cawmkho ve te ko lai tiah kan hnabei a sei ngaingai. Kan ram ah a chuah lomi facang lawng ei kan i timh ruangahkan si cawm khawh lo nak a si, kan pupa hna nih Lai rawl tein an rak i cawm mi kha hlamthan u sih law, cing than u si law, ei than u si law ti hi nifatin te kan ceih mi a si. Cucu kan hlawhtlin ahcun, Lairam cu a hring dulmal than hnga i Eden dum ahcun kan ser khawh ko hnga.

Lairam cu Christian State ah ser u sih timi hi ka kal nak hmun kip ka chim lengmang thiamthiam. A min cun kan ram pumpi Khrihfa kan si ko cang. Kan Baibal ca rel mi ahkhan Pathian miphun, tlangbawi phun, a thiangmi miphun a ti i, kan nih Laimi phun zong kan phun a hmunh khawh nak hnga ding ah cu thianlim cu a herh hrimhrim. Hlan kan pupa chan ah hin, Laimi cu an ding, an fel, zumhawk an tlak rak ti lengmang kan si. Sihmenhselaw cu that nak tete cu kan Laimi phun chungah a tlau ciahmah ko. Khrihfa ziaza a leng lo ngai. Khrihfa nunning in kan nung lo ngai. Kan phun le kan ram pi a hmuh nak ding ah, Pathian hmenh a rak hngal lo mi kan pumpa hna ziaza ahkhan kir than u si law Pathian miphun, Khrihfa miphun, miphun thiang si u sih ti hi a kenkip ah i sawm hna u sih tiah biacah kan duh hna. Miphun tling, miphun pipa, miphun duhnung kan si ahcun kan Lairam hi Christian State a si hrimhrim ko an ka ti ko hnga. Din le fel miphun si nak ah a herh hrimhrim mi a si.

Bia cah kan duh chan cem mi hna cu, a cunglei i ka chimmi hi Pastor te nih pulpit in kan aupi lengmang ko; keimah hmanh nih hin, voi (15) reng lo ka chim cang. A cunglei ah, saduhthah kanngeih mi tete hi a tlin khawh nak hnga ding ah Laimi poah nih i zuam u sih law, i bawm cio hna u sih. Cucu Pathian a kan fel ve hrimhrim ti hi ka ruah i ka zumh. Cuticun, hung ka zumhpi cio u law ti kan fial hna.

Laimi pawcawmnak duh in vawlei cung pumpaluk kan phan ko cang rua. Nan hluahchuah mi tete Laitlang lei i nan kan kuat mi nih, thil tampi a remh cuahmak ko. Atu te ahhin, Laitlang hung phan law; Hakha le Thantlang ah na hmuh bal lomi inn thatha an dir ungmang ko ti na hmuh hnga i na khuaruah lei an hngar hnga. A biapi bik mi cu, nan mah ramdang i nan thawng in a si. Hi hnu zongah, hun i hne deuh ko u law, hung kan bawm ko rih u tiah bia cah kan duh hoi rih hna. Tahchunnak bia pakhat te ka chim lengmang mi hun nawl than ko rih ning law, tlangval pakhat hawi a can tuk lemlo mipa hi bia zatla a thiam ngai. Bia hlen timi hi a duh ngai i, a hawi le he hi bia an hi hleng tawn. Voikhat cu, a hawi le kha hi ti hin bia a hlen hna. "Fangvoi phiuhnih in songkhoi ah ka ret i phurt ka timh hnih i ka phur kho ti lo. Cucu, zeitindah ka tuah" tiah a hawi le cu bia a hlen hna. A hawi le nih cun, a phunkip cun cu tin pei na tuah ko, cu tin pei na tuah ko kha tiah an ti lengmang. Cawleng nih pei an phorh piak ko kha, nu rual nih pei an in chawn ko kha, an ti. "A si loh" a ti hna. A hawi le nih cun, zeitin he na tuah kun an ti. I a leh mi hna cu, " Kai hne" a ti hna. Vanchiat ah hipa hi ralkap nih an kah i a thi cang. A sinain, ro a kan vut mi i hnek hi a biapi tuk, ramdang kan fanau hna zong, hon i hne deuh ko u law, hun kan bawm ko uh. Kan ngeih lo ruangah a phunkip kan damh, kan thok, kan tuan, a si nain a tuannak hram tete kan ngeih lo nih akan donh ngai ko. Kha te kha nannih nih nan ti khawh mi a si.

Laimi hi, Judah mi he kan i lo ngai kan ti cio ko hih! Judah mi zong vawlei cung pumpuluk ah an tang dih ko. 1948 ah Isareal ram an hun thok i tangka an ngei lo ngai. An Prime Minister hlun Golder Meir nih a chimmi pakhat cu, America ram Isareal mi hna sin ah tlawmsuk in New Yorkka phan. Dollar pahra te lawng ka ngei. A sinain, ka kir lei ahcun ka miphun nih kan ram thanchonak caah 10 million dollars an ka ronh a rak ti. Cu bantuk lung te cu pu u law Lai ram, Lai phun, Lai holh, Lai nunphung Khrihfa si ter dih u sih ti kan sawm hna. Hun i hne hramhram ko uh.

Note : Hi Thawngtthabia cu Rev, James Sang Awi (tlei cia) nih 4th December, 2004 ah a rak chimmi Chin Internet Ministry (CIM) nih August 14, 2011 i a rak thlahmi kha atu ah mipi rel tthan khawh dingin kan vun tar tthanmi a si.