Dawtnak Nun in I Tharchuah Hna U Sih

  Bible caangthim

 2 Siangpahrang 5:10-14 “Cun Elisha nih cun a sinah lamkal pakhat a hei thlah i, “ Va kal law Jordan tiva ah voisarih in vaa kholh, cun na titsa cu a dam lain a thiang lai,”  tiah a ti. “Sihmanhsehlaw Naaman cu a thin a hung i a kal i, “Zohmanh, ka sinah a hung chuak lai i pei a dir lai a Pathian Bawipa min kha a auh lai i ka thinghmui zawtnak zawn khan a kut a zoa lai i mithinghmui hi a ka damter, tiah ka ruah. Damaskas tiva Abana le Pharpar cu Isreal ram ti vialte nakin an tha deuh lo maw? Tiah a ti. Cucaah aa mer i thin hung ngaingai in a kal. Sihmanhsehlaw a sinum hna nih khan an va naih i, “ Ka pa, profet nih khan thil ngan pakhatkhat tuah in fial sehlaw tuah lin maw na um hnga? A si kun ahcun, “Va kholh law va thiang; an ti tikah hin, zeitluk indah tuah chinchin awk a si,” tiah an an ti. Cucaah Pathian mi bia bang khan a vung kal i Jordan tiva chungah voi sarih a vung i hnim i cun a titsa cu  a dam i ngakchia note titsa bantuk a si i a mah cu a thiang."

Kolose 3:9-10 “ Nan  mi hlun cu a hman tawn mi a ziaza he khan nan i phoih cang i mithar cu nan i hruk cang caah pakhat le pakhat i hleng hlah u,Hi mi thar hi a sertu Pathian  nih a mah mui lo chin lengmang in a tharchuah lengmang mi cua si i cucu a mah hngalhnak kha tlamtling tein nan ngeih khawhnak caah a si.

Mathai 25:15 “ An mah le an thil ti khawh ning cio khan ngun tangka a pek hna; pakhat cu thongnga, pakhat cu thonghnih a pek i pakhat cu thong khat a pek, cun khualtlawn ahcun aa thawh.

Tharchuah kan timi cu : U Tanh nihcun “Thlen” a ti. Lairamhu nihcun “ Nunziathiam” a ti ve. Thlen kan timi ahhin phun hnih in a um, chiatnak lei thlen le thatnak lei thlen tiin a um.   Cucaah Lairamha tu nih a chim mi “ Nunziathiam” a timi hi thatnak lei lawng a sawh mi a si. Cucaah tuzan caan i ka chim duh mi hi thatnak lei thlen kha a si. U Naw kha tipil ka ing lai a ti lio ahkhan Judson nih khrihfa si cu a hartuk, cu ti bantuk in harnak na tong lai vai ruat hmasa rih tiah voi thum tiang a ti hnu ah kan nun hlun cu ka kaltak cang, cucaah nunning thar ah kaa thleng cang, cucaah tipilnak cu ka pe ko tiah a rak ti. Cucu tharchuah kan timi cu a si.

Hlan lio kan pile kan pu hna zong an zuupu kha kaltak in khrihfa nun phung in an van I thlen mi kha tharchuah kan timi cu asi. A tu I Naman kong kan relmi ahkhan Elisha nih va kal law Jordan tiva voi 7 in vaa hnim, cun na taksa cu a no than lai i a thiang than lai a ti tikah Naman cu a thin a hung i a kal. Naman nih ai ruah ning ahcun ka sinah a hung chuak lai i ka hma zawn ah a kut a chuan lai i a Pathian sin hi thinghmui hi damter a ti lai tiin aa ruah. Kan nunnak ahhin Pathian nih hi ti hin rian tuan she tinak cun  kan nunnak ah Pathian nih zeitindah rian a tuan khawh lai ti i a mah dunak kawl kha kan rian a si deuh. Cu cu Pathian minung kan ruahnak aidannak a si. Naman le Pathian lungput aidannak a si.

 Cucaah :

1.(a)Keimah ka thawng bik

(b)Keimah  ka rum bik( ahohmanh nih an ka bawm lo, keimah tu nih ka bawmh hna)

(c )Keimah ka fim bik, cathiam bik ka si, keimahnak thilthei an um lo.

(d)A fim deuh/a rum deuh, a thawng deuh zong ka tih hna hlei lo, timi ruahnak kan ngeih mi vialte kha hloh dih , kaltaak dih i dawtnak lungput he aw ka nem tein i chawn hna usih. Kan Khrihfabu hmang hna usih ti ka duh. A bik in kan chungkhar ah hmang hna usih.

2. Zaangfahnak tein ti hi tam deuh in hmang hna usih. Ka kawi pa nih a ka timi cu Mizoram cu motor kan cuan ah a cuang mi pawl kha zaangfahnak tein kan in check kho hna hnga maw an ti i, check an kan timh lomi zong rak kan check  ve ti a fawi te.

3.Kai lawm tuk ti hi tam deuh in hmang hna usih. Kaa lawm timi nih minung thinlung a nuamhternak a langhter. Hi a cunglei i kan langhter mi pahnih “ Zaangfahnak tein, kai lawmtuk” tiin aw ka nem tein i chawn hna usih. Phungthlukbia 25:15 nak kan hmuh mi cu “aw-ka nem nih ruh hmanh a khiah khawh” ti kan hmuh. Cu caah zeitlukin a puarhrang mi , a thin a hung tuk mi hmanh kha aw ka nem nih cun a damter khaw ko. Cucaah tukum i kan tlangtar mi hi thancho  ti va si kaw cu hlan i kan tuah ballomi kan lungput thalami kha lungput tha, dawtnak lungput in ngeih hna usihlaw, pakhat le pakhat dawtnak lungthin  he aw ka nem tein i chawn bia hna usih. Cucu “Thancho”, “thlen” a si lo ah “tharchuah” kan timi cu a si. Pathian nih ceu bantukin  a vun ka ceuh pup lai i kai thleng te ko lai. Asiloah Crusade ah thawngtha chim pa nih thleng pup in a kan chimh te lai ti kha a si lo. Kan mah tein a mah duhnak kha kan kawl awk a si. Cucaah kan khrihfabu, kan ram le kan miphun  a thancho, ai thlen le aitharchuah nunzia kan thiamnak ding ahcun  keimah timi uahnak, riantuan tu nih a hman lo ningin riantuannak kha hloh dih in Aw ka nem tein pakhat le pakhat i tharchuah hna usih. Aw ka nem nih ruhhmanh a khiah khawh.

THANCHO  

Mifim bia

“Chan kip ah hin buainak (piahtana) an um cio, cu bbuainak phisinnak nihcun thanchonak a chuahpi “. Heinrich Heince

“ Hmailei na si lai mi kha a tu in I thok cang” Saint Jerome

“Lungrual tein I funtomnak hi thanchonak I a nunnak a si” Charlse Buxton

Minung hi anmah kha an mah nih zohchun awktlak in an nun hlan cu an thangcho lo.” Oliver Goldsmith

“Na thil tuah ning a that deuh ahcun ka hrawm ve law, a that lo deuh ahcun keimah tuah ning hi hrawm.” Horace

“Pathian leiah a si lomi thanchonak cu rawhralnak lei ah a thang.” Goerge Macdonald

“Thanchonak timi cu nihin ca riantuan le thaizing ca hnangamnak hi a si.” R.W Emerson

Scripture : Efesa 4:15

Thancho kan timi hi thlen a si. Thlen kan timi hi phun (2) in a um. Chiatnak lei thlen le thatnak lei thlen tiin an um. Tutan ahhin chiatnak lei thlen si loin thatnak lei thlen tu kan chim kan chim lai.

Thancho kan timi hi phun (5) in a um

1.Pum thanchonak (Ngandamnak)

2.Thluak thanchonak (Education)Prov 8:11-12

3.Thinlung thanchonak

4.Ziaza lei thanchonak

5. Hawi he I pehtlaih thanchonak

Kutdong panga a tlin lo ahcun kut tlamtling lo a si. A cunglei panga a tlamtling lomi cu mi tlamtling lo kan si kan ti khawh. Hi kan langhter mi mino a thang lio mi caah a si. Tuzan i ai pum hi mino he upa he kan si hna. Cucaah kan nih thanchonak ding cu thlarau le ziaza lei thancho ding hi kan rian a si.

Pathian lawh kan timi hi Pathian muidawh ngai, pungsan tha ngai le fimnak in lawh khawh sisehlaw nang le kei nihcun kan lo kho hnga lo.Asinain ziaza in lawh khawh a si. Tuahsernak nih hin ziaza a hrin. Ziaza nih hin nunning a hrin. Nunning nih hin tuahsernak a langhter.

Minung kan zia 

Chiatnak lei kan zia za hna   :

a.Mah pumpak thangthat/ mah lawng miak hmuh duhnak

b. Mi va nekneih

c.Mi thangchiat/ kong ceih

d.Mi nautat

e.Keimah tiin I uahnak

f.Midang zeirello

g.Zai cak mi,phun ciar a cak mi

h.Nawlngaih a duh tuk mi,

i. Thathutnak te hna hi an si

Thatnak lei kan zia

a.Midang bawmh duhnak thinlung

b.Zaangfahnak thinlung

d.Dinnak tanh

e.Siaherhnak thinlung

f.Midang thangthatnak thinlung

Hi hi thlaraulei minung nih kan thancho awk a si.Pathian dawt kan timi cu mit in hmuh mi kan unau kan dawt hna kha a si. Cucaah minung hawi nunhromh in thangcho hna usih.

Tharchuah kan timi cu : U Tanh nihcun “Thlen” a ti Lai Ram Hu  nihcun “ Nunziathiam” a ti ve. Thlen kan timi ahhin phun hnih in a um, chiatnak lei thlen le thatnak lei thlen tiin a um.   Cucaah Lai Ram Hu   nih a chim mi “ Nunziathiam” a timi hi thatnak lei lawng a sawh mi a si. Cucaah tuzan caan i ka chim duh mi hi thatnak lei thlen kha a si.Thatnak lei thlen kan timi zongah hin a tamtuk caah ka chim cawk lai lo. Tahchunhnak pakhat in van chim ta ning law…. Kawlram Khrihfa hmasa bik U Naw kha tipil ka ing lai a ti lio ahkhan Judson nih a timi “ khrihfa si cu a hartuk, cu ti bantuk in harnak na tong lai vai ruat hmasa rih tiah voi thum tiang” a ti hnu ah ka nun hlun cu ka kaltak cang, cucaah nunning thar ah kaa thleng cang, cucaah tipilnak cu ka pe ko tiah a rak ti. Cucu tharchuah kan timi cu a si.

Hlan lio kan pile kan pu:  hna zong an zuupu kha kaltak in khrihfa nun phung in an van i thlen mi kha tharchuah kan timi cu asi. A tu i Naman kong kan relmi ahkhan Elisha nih va kal law Jordan tiva voi 7 in vaa hnim, cun na taksa cu a no than lai i, a thiang than lai a ti tik ahkhan Naaman cu a thin a hung i a kal. Naman nih ai ruah ning ahcun ka sinah a hung chuak lai i ka hma zawn ah a kut a chuan lai i a Pathian sinah  hi thinghmui  hma hi damter a ti lai tiin aa ruah. Kan nunnak ahhin Pathian nih hi ti hin rian tuan seh tinak cun  kan nunnak ah Pathian nih zeitindah rian a tuan khawh lai ti i a mah dunak kawl kha kan rian a si deuh. Cu cu Pathian le minung kan ruahnak aidannak a si. Naman le Pathian lungput aidannak a si. Cucaah :

1.(a)Keimah ka thawng bik

(b)Keimah  ka rum bik ( ahohmanh nih an ka bawm lo, keimah tu nih ka bawmh hna)

(c )Keimah ka fim bik, cathiam bik ka si, keimahnak thilthei an um lo.

(d)A fim deuh/a rum deuh, a thawng deuh zong ka tih hna hlei lo, timi ruahnak kan ngeih mi vialte kha hloh dih , kaltaak dih i dawtnak lungput he aw ka nem tein i chawn hna usih. Kan Khrihfabu nih hmang hna usih ti ka duh. A bik in kan chungkhar ah hmang hna usih.Chungkhar cio ah dawtnak in aw –nem tein kan i chonh ahcun kan miphun chungah dawtnak cu a karh ko lai.

2. Zaangfahnak tein ti hi tam deuh in hmang hna usih ti ka duh. Ka kawi pa nih a ka timi cu Mizoram ahcun motor kan cuan ah a cuang mi pawl kha zaangfahnak tein kan in check kho hna hnga maw an ti i, check an kan timh lomi zong rak kan check  ve ti a fawi te a ti.An mi nawl dan khi kai lung si tuk . Kan nih lei ahcun Hey! Tum dih uh, a rannak in tum uh,an kan ti, tum kan i timh ko mi zong thin hun a fawi te a ti. Minung kan nunnak ahhin kan hmur in a chuak mi bia nih midang thin a hun ter khawh i a nem zong a ter khawh. Cucaah zaangfah nawlnak zeitluk in dah rian a tuan khawh ti kha nifatin kan nunnak ah nan ton cio mi a si. Ni fatin kan ton mi cio ah nan theih dih mi  a si. Zaangfah a kan nawl tikah cun kan thinlung kha phun dang piin ai mer. Zaangfahnak tein timi nih zeitluk in dah minung kan thinlung chungah rian a tuan ti ahcun zeitlukin a thin a hung mi, ai that ai nawn mi chungkhar hmanh kha ngaihthiamnak a pek khawh hna. Cu tluk in  atha mi biafang kha kan nih khrihfabu members kan zate zong hmang cio hna usih ti ka duh. Ni fatin kan khuasaknak, chungkhar ah siseh, lampi ah siseh kan khrihfabu members kan zate nih kan hman a si ahcun huatnak cu a zawr lai dawtnak tu kha a karh ko lai. Cucu Pathian nih a kan fial mi rian a si.Pathian nih hin minung a kan ser tikah daw ding le remtein khuasa tti ding a kan ser ti cu upa hngakchia thlulo in kan theih cio mi a si lai ti ka zumh. Cutluk in dawtnak a ser khotu le remnak a ser kho tu bia “Zaangfah nawlnak” bia hi tampi in hmang i zuam hna usih.

3.Kai lawm tuk:  ti hi tam deuh in hmang hna usih. Kaa lawm timi nih minung thinlung a nuamhternak a langhter.

Hi a cunglei i kan langhter mi pahnih “ Zaangfahnak tein, kai lawmtuk” tiin aw ka nem tein i chawn hna usih. Phungthlukbia 25:15 nak kan hmuh mi cu “aw-ka nem nih ruh hmanh a khiah khawh” ti kan hmuh. Cu caah zeitlukin a puarhrang mi , a thin a hung tuk mi hmanh kha aw ka nem nih cun a damter khaw ko. Cucaah tukum i kan tlangtar mi hi thancho  ti va si kaw cu hlan i kan tuah ballomi kan lungput tha lomi kha lungput tha, dawtnak lungput in ngeih hna usihlaw, pakhat le pakhat dawtnak lungthin  he aw ka nem tein i chawn bia hna usih. Cucu “Thancho”, “thlen” a si lo ah “tharchuah” kan timi cu a si. Pathian nih ceu bantukin  a vun ka ceuh pup lai i kai thleng te ko lai. Asiloah Crusade ah thawngtha chim pa nih thleng pup in a kan chimh te lai ti kha a si lo. Kan mah tein a mah duhnak kha kan kawl awk a si. Cucaah kan khrihfabu, kan ram le kan miphun  a thancho, ai thlen le aitharchuah nak ding ah nunzia kan thiamnak ding ahcun  keimah timi uahnak, riantuan tu nih a hman lo ningin riantuannak kha hloh dih in Aw ka nem tein pakhat le pakhat i tharchuah hna usih. Aw ka nem nih ruhhmanh a khiah khawh.

Stalin Tha Cung Lian