Zeitindah An Ruah???

By Zibungti

Minung hi a bing/paak in a nung kho mi kan si lo. Hawi he a nung mi (social being) kan si. Saram hmanh nih an mahphun le phucio in an um. Thingkung hmanh nih a phur in an kheu. A sullam cu pawngkam he kan ithen kho hrimhrim lo ti hi a langhter. Holhnak hmanh ah ‘pawng le kam’ ti a si cu mu. Mifim, mihrut le kan sining dihlak a langhtertu zong pawngkam tthiamtthiam. Cu, pawngkam he pehtlai in, von char awk tampi lakah ka lung a tuaitaam ngaimi tlawmpal ka von ttial phot.

Hruk-aih: Globalization chantiluan nih a kan thui a kan vor cuahmah bantuk in chantiluan ka dawi kho ti phun in biakinn pumhnak ah Skirt (fenh-erh) ching/tawite hruk kan hmang tawnmi hi. Khuazeimaw Korea fidika lo hei ti bang, kan tanpor nih tawite, lian ngang, pungsan chiat ngang fawn, thau chap rih, dawh lo chinchap, aa phua. Hleihlaak saang deuh an von kai le bang khin cun an hnulei in mi zeihmanh kai ngam le zoh ngam lo awk khin. Vancung arfi le thlapa an lang dih lai ti awk in, kan skirt a ching. A linh tuk ruang zong ah a si kho men? Laitlang lei sisehlaw, kiktlaih hmanh naa huah te kho. Tlangval pawl zong kan sampung kan tuahning ralrin ngai a herh ve. Global nih a hranhmi thli, kan dawp thiamlo sual ahcun kan ihamh, kan ihaak dih sual lai phan a um ngai. Cucaah, kan von iremh deuh ah a ttha hnga dah?

Voih:Mi zapi hmai kan thutdir tikah voihvoih hi kan isum awk hrimhrim a si. Mi cheukhat nih voihvoih cu ngandamnak an ti i‘put e, pet e, phung e, pheng e’tiah. Khua zeimaw, India le Pakistan an ikap ti ruam khin.Hihi, pawngkam minung upat lo le zeirel lo phun khat a si. Mizeimaw cu, aw ngei loin an voih nain a nam tatak. Celh chuak loin a nam. Anmah cu, khua zeimaw voihvoih lo te bang.  Zingka thawhphak i pawngkal ta ah cun chun nithlak paw a dam. Voih zong a nam lo pinah ngan zong a dam. Zingka pawng kan kal khawh lo ahcun ti tampi in dinpiak ah a ttha.

Phone: A mikip ti awk in phone kan ngei. Phone ngeih hi a ttha. Nain mi cheu cu mi hnahnawhnak kan pek hna. Zapi hmun khat thut lio (rawleilio, lakphak ti din lio, biasawngtlorhliotbt) kan phone a rat tikah, “hello,”tiah thangpi in chawnh colh kan hmang. Pawngkam midang caah hnahnawhnak petu pakhat a si kho. Hawi he aa hlat deuhnak ah kal in phone kan chawnh awk a si. Kal/chuah awk a tṭhat lo a si ahcun din tein kan holh ah a ttha. Cun pawngkam caah zoh dawh lo ngai ka timi cu, biakinn chung zong ah SMS kuat kan hmang mi hi a si. Cun, ringtone kan off kan philh tawn. Kan ringtone ah ‘kadawt aw ni hluan thla zeizat hme’ hei ti hrawnghrang, biakinn chung i a awnh cang ahcun pawngkam caah hnahnawhnak le thlarau hultertu pakhat a si. Cucaah, vibrate (aw ngei loin a thir in thirsawhsawh) dingin kan chiah lo hmanh ah airplane mode in kan chiah ah a ttha. Switch off lawlaw ah a ttha bik—biakinn chung ahcun.

Lamkal pah in games celh le chatting tthut kan hmanmi nih ka thin

‘a phu dup dup’ ter. ‘Ka hmai ah zeidah a um, mi zeidah an ra?’ ti zong kan tuak lo. Mi kianh zong kan hngal lo. Mi nih kianh lo ahcun mi pah ding phun. Thlanmual he naa hlat tuk lo, ti kha rak ithei ko ne. Cun, hawi he tthut lio i chatting tthut le phone deh hmang pawl hi mawtaw PK le police pawl nih phone dehnak license tuahter hngap hna sehlaw ka awi tak hnga. Hihi ka siarem lomi lak ah aa tel ve caah ka von khuang ve bia.

Tthutnak: Meeting hall maw, biakinn chung pumhnak ah maw, zapi tthutnak ah ka siarem lo ngaimi cu ngakchia nih upa tthutnak kankenh duh/hmang lomi hi a si. Kanmah nakin upa deuh zongzeirel lo. Sayate zong zeirel lo.Tthutnak ttha kan co poah ahcun kan zei a poi lomi hi ka siarem lo lawngsi loin ka ning a zak. Bia hmanh ah ‘upa le khuafa’ an ti bang, upa deuh cu kan sining (position) aa khat/khah ko hmanh ah upat hmaizah ding an si.

Microphone: Biakinn chung ah microphone kan hman khawhmi hi style sawhsawh ah a si lo. Mi zapi he fawi zaang tein ichawnh biakkhawhnak a si caah thilttha ngaingai a si. Cucaah, microphone kan hman tikah kan hmur he naih tein kan chiah awk a si. Amplifier zong a dam deuh pin ah mipi nih kan aw fiang tein an theih khawh lai.

Pawngkam he a thu-dir pengmi kan si caah, ‘ka pawngkam an siarem maw, zeitindah an ruah,’ ti hi kan iralrin peng awk le kan ngiatthlai peng awk a si. Khah, thai fukfak ding a tam ngang rih nain korea zatlaan zoh aa suk tuk lio cu sikaw, Delhi mei rat lo tam le linh he, phungchim sau, thlacam sau le biaherh chim sau hei ti hrawnghrang cu mipi nih uar a si lem lo caah za rih phot seh mu.