DAIHNAK KAN CHIAHTA HNA

 “Daihnak kan chiah ta hna, keimah daihnak cu kan pek hna. Vulei nih an pek hna bantukin kan pe hna lo. Lungrethei le vansang au in um hlah uh. Nan thin zong phang hlah uh.” John 14:27

Bible Scholor  pakhat nihcun daihnak kan chiah ta hna ti i, a kal. Ai ruat than i, hi hi cu a har deuh a ti i a kir than i “keimah daihnak” kan chiah ta hna a ti.

Atu kan vulei khua can zoh tikah daihnak a um maw?... Ram kip ah buainak a chuak. A nai deuh mi kan chim ahcun Iraq president Sadam Hussein kha vulei buaitertu a si a ti US nih  a tuk i vulei ah daihnak a um hlei maw?... Binladin a chuak than. A thuat than i a thah. Binladin a thih hnu in daihnak a um hlei maw? Um hlei lo. US tadin vialte a leak tu Assanger a hung chuak than. Cun Egypt, Libia, Ivory, Syria, Russia le Ukrain buainak fak tukin a chuak than, Russia lei ttang ISIS nih Khrihfa biatak tein an thah hna. An hngawng bak in an tan hna. Zeithei loin a um Malaysia van lawng zong Ukrain tapung nih tla ko in an kah. Nigeria Khrihfa tamtuk an thah hna. Atu Plestine le Isreal buainak fak tukin a chuak.Vawlei cung ralpi II nak a dih hnu in vawlei ah daihnak kan ser cang lai an ti i UN an form. Sihmanhsehlaw, cu UN nih cun cu bantuk buainak cu a phisin kho maw? Phisin kho lo. Vawlei cung ram tthawng bik ruahmi US cozah nih teh hi piahtana pawl hi a phisin kho maw? Phisin kho lo. A hei nawl ve tawn ko hna nain, an lu an lei piak mei ko. Daihnak an ser kho lo.

Kan kawlram: Kan kawlram kan zoh tikah thlennak Democracy ka tuah a ti i kan ram chungah daihnak a um taktak maw/ Um hlei lo. Kachin ah buainak a dih kho lo an i thua peng thiamthiam.  Mithi an tam cang ning ruah ah tuk sapur a si. Shan pawl le a cozah an itthua peng ve. Daihnak an ser kho maw? Ser kho lo.

Kan Laitlang : Kan Laitlang ah daihnak a um maw? Um hlei lo. CNF le cozah peacetalk an tuah i kan i lawm ngai hna. Nai ah a cozah nih an sakhan chung tiang bak an va luh hnawh hna. CNF nih lut hlah uh an ti hna nain cozah ralbawi nih an duh maw duh lo. An lut chih zeitikah dah a thuat ve te hna lai a fiang lo. A buai kho mi kan si.  Biaknak lei kan zoh tikah teh daihnak aum hlei lo.  Pakhat nih hlorh deuh  le san deuh an duh hna i buainak a khat. CRC le Community zoh rih hna uh sih buainak le lungtlinlonak lawngte in a khat thiamthiam. Khrihfabu zoh rih usih a lengin zapi nih kan thei kho lo nain a chungin cun buainak lawng tein a khat. Daihnak hi khrihfabu chung hmanh ah a um kho lo.

Kan mah  Personal chungah teh daihnak a um hlei maw: Kan pum chung (Aa-zung-nga-pa) kan ngeih mi kan zoh hna lai:

1.Mit :  Kan mit in vulei cung thil dawhdawh kan hmuh kan zoh hna. Film thatha kan zoh, thilnuam phunphun kan zoh i kan i nuam taktak. Asinain mah cu hna cu an vun dih minute panga hmanh a rauh hlan ah kan i nuamnak a dih ko. Daihnak a kan pe kho maw kan mit nih teh pe hlei lo.

2.Kan Hna: Kan hna in bia nuam nuam le hla thatha kan ngai. Kan duh mi hla te kan vun ngaih ahcun kan i nuam ngaingai. Asinain a vun dih caan tlawmpal ahcun an lo dih ko. Daihnak a kan pe hlei lo.

3.Kan Kaa: Kan kaa in thil thawthaw kan ei, kan duh mi te kan ei zongah caan tlawmpal ahcun an lo dih hawi ko.

4. Kan Hnar: Kan hnar in thil rim thaw thaw kan thei ko nain caan tlawmpal ah an lo dih i daihnak a kan pe hlei lo.

5.Dream (Seih-Ku-Zin) : Thil nuamnuam le thil thatha Seihku kan zin  lio ahcun kan i nuam kho taktak. Nungak nih tlangvaal kong Seih –Ku kan Zin ahcun kan i nuam kho tuk. A cheu nih fimthiamnak kong kan Zin, a cheu nih rumnak kong kan zin i kan i nuam kho taktak. A chel caan ahcun chonh hmanh kan hngal tawn lo. Asinain caan tlawmpal ah an lo dih ko. Daihnak a kan pe kho taktak hlei lo. Hi kan pum chung Aa- Zung- Nga- Pa zong nih daihnak hi a kan pe kho hrimhrim lo.

Solomon : Solomon tuanbia kan zoh tikah vulei cung siangpahrang minthang pakhat a si. Hlan lio siangpahrang cu tu lio siangpahrang he an i lo lo. Zei department paoh an mah nih an tlaih dih i an uk dih. An lal kho taktak i an bawi kho taktak. Solomon hi Kum 20 a si ah Siangpahrang tuan mi a si. Pathian sinah fimnak a hal i Pathian nih rumnak zong a chap chih  mipa a si. A nawl ngaih ning zong a sang taktak. Kawlram Uktu Than Shwe he tahchunhnak tha ngai a si. Than Shwe a lal ning kha cu nan theih cio mi a si caah ka chim ti lai lo. Solomon a nawl ngaihnak a sang ning hi Lam i ai chok cuahmah mi  nungak hmanh khi a mit a thit hna ahcun a nupi ah ai ser khawh hna. Pumsa nuamhnak in a duh mi thil paoh a ei ding khomi pa a si. Asinain nazi pakhat hnih chung lawng a daih. Atu cu building tha taktak in ka sak lai cu chung ah thil phun tling ka chiah hna lai i kai nuam lai a ti. Hlasak thiam thiam, thil dawh phunphun a chiah hna nain  hnangamnak a hmu hlei lo. Hi tluk in a rummi, nawl a ngeimi,a fimmi Siangpahrang lianngan a simi Solomon hmanh nih vulei ahhin daihnak a hmu kho hlei lo.

Minung: Minung paohpaoh hi hnangamnak, daihnak,lawmhnak a duh le a kawl mi kan si. Kei zong kai nuam deuhnak le hnangamnak ka hmu deuh hnga maw tiah Delhi ah ka ra. Ka hmu maw? Hmu hlei lo. Delhi ka phak ka ah ruah lopiin ka zaw i ka zeeng ko. Ka lungre a theih ning. Ka van san ning. Cu tikah hi vulei cungah minung nih daihnak hnangamnak kan kawl mi hi zeihmanh an si lo zia ka van i hi sermon hi ka lung ah a chuak i ka tial. Tuzaan caan i a ra mi hawidawt nang zong hi bantuk hi a liam cia caan ah na ton caan tampi  a um lai. Ramdang ummi pawl zong hi an I nuam ngai lai tiah kan ruah hna nain an lilen le an van san caan hi a tampi cio. A chim kho deuh nih an chim tawn le bangah cun tahnak hna  si.

Kan Vulei: Kan vulei khua caan zoh tikah vulei mifim(Sciencetist) pawl an buai cang. Vulei cungah ruah lo pipi in khuaruahhar thil, vanchiat pui cimhnak a chuak. Australia hna ah nilinh ruang bak ah vulei a kaang ciammam minung tamtuk an thi. Delhi zong a linh ruangah kum chiar te minung tamtuk an thi.  A kiknak ram kan zoh tikah a kih tuk ruangah a thi mi an tamtuk. Ruah lo pipi meitlang a puak, lihninh a chuak. Sciencetist pawl nih an chim ningah Nika a tuamtu Ozone hi thap sarih a si an ti. Cu thap sirih cu a tlum dih cang i thap khat lawng a tang cang an ti. Cu thap khat cu a pem sual ahcun vulei hi a kaang dih ding a si. Vulei cung khuacaan le thilsining zoh tikah vulei ahhin daihnak thlam cu a leng hrimhrim lo. Lungretheihnak, thinphan thlalaunak lawng tein a khat. Cu ka ah cu zat an thi, cu ka cubantuk an tong ti lawng te a si.

Delhi Um Laimi: Delhi kan sining le bang ahcun phaisa kan ngei lo. Cawmtu zong kan ngei lo. UN lei zoh tikah ruahchannak a um tuk lo. Zingzaan ei ding kong ah kan buai, zawt le fah a si rih. Zeihmanh hi kan caah lawmhnak le hnangamnak cu a um hrimhrim lo. Lungretheihnak le vansannak lawng tein kan khat. Kan si lawng a vaang ko. Kan caah daihnak le hnangamnak pakhat hmanh a um lo.

Tlangkawmnak : Asinain Khrihfa mi, zumtu kan vaan a tthatnak cu Jesuh Khrih nih “ Daihnak kan chiah ta hna, hi vulei nih an pek mi hna daihnak bantuk a si lo, keimah daihnak tu kan chiah ta hna” a ti. Mathai 11:28 ah “ Rethei le thilrit mi vialte hna, ka sinah ra tuah, dinnak kan pek hna lai” ti kan hmuh. Hi vulei ahhin minung nih daihnak cu kan hmu kho hrimhrim lo. Cucaah Jesuh Khrih sin tu ah i mer hna u sihlaw, a mah daihnak kha i lak hna usih. A mah daihnak kan i lak hnu lawng ah vulei ahhin hnangamnak le daihnak cu kan hmu kho lai. Jesuh nih daihnak kan chiah ta hna timi hi  vulei thil daihnak a silo, a mah sinah imer i a mah he um tti kha a chim duh mi a si.

Stalin Tha Cung Lian

CHIN MIPHUN le DOTHLENAK

Kan vawlei zoh tikah  tuanbia dawitu nih hnulei khirh in an kawl tthan lengmang zongah tambik hmuhmi cu RAL rak i do, rak i tuk hi vawlei tuanbia ah a tamcem a si. Nihin tiang a dai lo. Minung thazaang in rak i do le rak i thah hnu in feizum phun zakip, rang cung, vui cung in rak i doh hnu ah kum zabu 15 hnu in vawlei thar hmuh chan a hung chuak le Colony timi- mi ram va uk tiang a hung phan. Uktu nih uk ding an kawl chin leng mang lio ah ukmi nih luatnak kawl in uktu doh a hung chuak tthan lengmang ve i kan vawlei rawnpi le kan rili tiva hna hi raltuknak hmun ah a ni cang dih.

Chanthar bik in von laak ahcun World War 1 ( June 1914  --- Autro –Hungarian siangpahrang fapa Frank Ferdinand cu Serbia pawl nih an thah ruangah ralpi voikhatnak mei a alh phut ) arak chuakmi le World War 2 ( September 1939 – German hruaitu Adolf Hitler nih Poland ram chaklei Denzig kutka a hei chuh hna ruangah a voihnihnak ralpi a alh tthan) minung serchom harnak – men made disaster – pahnih kan vawlei nih fakpi in a tuar tikah minung le minung ngai hi ti kan i thah, kan i den lengmang hi kan hrial hrim a hau cang tiah Woodrow Wilson nih League of Nation cu 1918 in a tungtlang a dirh pi hna i cu hnu in 1948 ah cu League of Nation cu United Nations Organization ah a von i cang. UNO rian a pithluur taktak cu ral deihter ding le minung le minung ral i do kha heh tiah lamphawk ser in hrialpi ding kha a si.

UNO dir hnu in 1953 ah Korea tikulh a ni deng ciam-mam i thong-sing in minung an thi, 1960 hnu in Vietnam chak - thlang a ni tu hoi le minung thong tamtuk an thi tthan. Culio ah Middle East ti mi vawlei laifang ram- Israel cu a pawngkam nih heh an but in an phomh ve caah 1960-70 kar ral mei a hung sang ngaingai. 1979 ah Egypt president Anwar Sadat cu Jimmy Carter nih a vun lemsoi i Israel he deihnak an tuah khawh. 1994 in Yugoslavia rampi cu Milosevic nih lehthal a von thawk nak ah ral mei a rak kang hoi. 1991 kum in US nih Iraq tuk a rak thawk ve hoi. Chim duhmi cu ral a dai hlei lo. Hi vialte ral nih hin sonhtarh an ngeih dih mi cu hi ral ka tuk mi hi luatnak a um nak ding ah a si ( Revolution ) ti an si cio ko. Adonghnak ah Al Qaeda minput in September 11- 2001 ah minung sermi vanlawng kha bom  ( Missile ) ah hmang in vulei cung khua nganbik Newyork innsangbik an von pah ruangmang tikah kum 2000 hnu vulei ral umtuning a von thlen phut. Terrorist ti mi cu upa ngakchia in theih viar a hung si colh.

Kawl dorian

Kannih Chinram chung um kan pipu hna tuanbia ah mah tein ram ukbawi chan in arak i peh diahmah ko i mirang nih Kawl a von chim hna hnu in mirang he tu von i do a rak i thawk. Kawl nih duhpoh in rak tuahmi kan si lo pinah uk balmi kan rak si lo ti a lang. Mirang kir hnu, Kawlram luatnak hmuh hnu 1948 in U Nu khuatuak thiam lo ruangah tlangcungmi kan thin a hung, kan doh lai i kan duh mi in kan thlen lai timi rian von i khinh cio a hung si. 1947 Panglong hnathlaknak le a dangdang kha zapi theihcia a si ko. 1962 hnu in Ne Win nih Chin miphun lawng si lo in Kawlram minung hrim hi a ping bak ah a kan hruai i lam thlang ah a kan zuanpi dih caah Union of Burma pi cu a dirtertu a tung haaumi bantuk in um awk ttha lo, khuasak awk tha lo in  a sawn dihmi inn ah ai cang. 1988 rampumpi lamchuak au in BSPP cozah kan von turh ve ciam-mam nain mipi leiin uknak tlai kho lo in ralkap kut thotho ah a hung tlaak tikah University sianghngakchia tampi cu ramtang an lut, thlen nak lamdang an kawl. Hi doh ding in thlennak rian a linh saling pi ah kan nih Chin miphun zong nih Chin National Front – Chin Miphun Ralhruang an vun dirh ve i Kawl ralkap doh rian an vun i khinh ve. Dothlennak ser timi cu mi nih sercia mi lampi kha zulh a si lo i mah tein lamsial in hling le bua kip kha pah le siam rian a si caah rianhrang taktak a si. Cozah nih sercia mi lam kha kan zulh rih ahcun Ne Win nih lamthlaang a rak kan zuanpi nak cheengpalaang ah hei tlaak rih ding kha theih a si ko caah, a chaklei bua khin mah tein on vah thluahmah ahcun, Democracy lampi ah ai chuah lai i vulei khuazakip cul in a hei pemh mi Highway ah ai ser ding kha ttuan a si.

Kawl paoh kha kan do hna lo, Kawl tthalo kha kan doh hna. Ngarul thah duh ruang ah ti chung um mi nga paoh kha thah phung a si lo, ngarul te kha thah ding a si. Kawl ngian ( deception ) nih kan nih Laimiphun zong a kan chonh viar caah kawl ngian in kan zaw tuk hna i Lai lungput taktak ah  kan hung dam kho rih lo. Anmah ngian kan chung um bu in kan hei doh hna ahcun a nih a chuak men lai. Cucaah kawl dorian ttuan ding ah cun Kawl ngian kan thlau hmasa a hau. Kan nih Chin miphun cu a taktak ti ahcun Aboriginal ti mi ram ngeitu taktak kan si. Kan ram bak, kan vawlei bak a simi cung ah a cawlcang mi kan si.

Lengthu chungnal in  chungthu lengnal ah

Carson siangbawi Chinram a hung luh ka Laimi ( Laimi hman tikah Chin a huap in ka relpiak te uh ) hi an rak hnomh tuk ning, angki lo, ha ttawl lo, hmai phiah lo, an rim nam emem nain mizer mi hrokhrol an rak si lo kha a hmuh hna. Khua kip ah innkip le bukbau kip kha tawh hrenh a um lo. Tawh ti mi hna hi Kawl holh a si i kawl rat hnu ceo in theih a si. Fir a rak um lo, upadi kan hau lo. Hlen hrim hi lai nawn ah ruah a si caah lih le lih in khuami khuapa hlen an rak ngamh lo. An lenglang in mihrut, mimolh an rak lo nain an chung muru ah an rak felning le an din nak kha hmuh tik ahcun lengthu chungnal bak an rak si hrimhrim ko.

Tuchan Laimi tu cu Kawl ngian in kan zawt tuk cang caah, angki dawhdawh kan ni hruk, inn thatha kan ni cawk, motor thatha kan von i mongh, Kawl bawi tete ko kan hung lo cang nain kan chungmuru ah cun mi hlen ding le lih ding bak kha timh cia tein kan um ttung, mi sercia mi kha man lo in zeitindah tamcem ka ei khawh lai ti kan bawh tung, lengnal chungthu bak ah a ni cang viar hnik cang. Kan lungput –morality a rawk bupi in cun, kanmah bantuk lungput in a rawk dih mi Kawlralkap ruun khi zeitindah kan doh khawh in kan thlen hna lai? Karen miphun khi kum 50 leng an tuar cang khih. Kawl ngian in an zaw kho hlei lo. An phunzai lo, a ni el lo, a ni hnachuah hlei lo. Asinain an palhnak kha Kawl hmai ah a ni chimh lo pin ah anmah le anmah tein a ni chim le a ni theihter.

Anna Loius Strong nih a tialmi “ The Stalin Era” cauk ah Russia kha Harry S Truman nih a rak renghtuk hna caah Truman hi mi hrut a si. Vulei cung minung ah Nuclear a hmang hmasa bik tu, mithat lainawng pa ti in heh tiah an phomh nain, US nih Truman kha Foreign policy sernak ah an rak uar tuk caah nihin tiang Truman Doctrine hi president kip nih an soi bal lo pin ah George H W Bush le bang nihcun a relbik mi a si, ti a si. Cucaah Russia caah cun Truman cu mihrut asinain US caah cun mifim taktak a rak si timi kha “ what’s one man’s meat is another man’s poison”  - na ca sathaw bik kha ka caah cun sivai a si- tiin an tialnak kha a si. Cucaah Kawl sinak cu Kawl caah a thaw bik nain kan nih Chin miphun caah cun sivai a rak si ko. Kawl sivai ka ni dolh hnu ahcun Kawl bantuk in mi cuk kan hmang cang, mi hlen kan hmang cang.  Cucaah kan ca i sathaw bik a si mi kan Lai miphun sinak kha kan ei tthan in Kawl ngian kan thlau hi a herh hringhran ko.

Mirang nih an kan phurh mi Krifa biaknak zong hi anmah Mirang ram an hman ning in kan hmang hrim lo ti hi nihin ni ahcun kan hmuh dih cang ko lai. Biaknak cu cawhnuk bantuk in thiangtein amah tein umter ding a simi kha a phunphun kan cawh, Kawlngian kan cawhchih dih tikah nihin kan Lairam ah a tambik cu biaknak in phaisa kawl hi a si ve cang. Pumpek in ram caah raithawinak a herh tak tikah Krifa ah ka ni cang colh le Pathian nawl si ko seh, dai tein um ko usih, thlacam ko usih tiah in ka ni phesei viar. Man lo in thil lak ding a um cang ti tik vial ah kan Krifa sinak kha kaltak colh in ar faangfah mi kan lo viar hoi. Kan biaknak zong ah Kawlngian kan cawh, kan nunphung zong ah ai cawh, ka ni hruk aih tiang in kawlthlaak phun in kan nung hna. Zu le va raldoh nak ah papalak kan si. Zalonnak hmun kan phaak paoh ah buanco viar ka ni tim. Kanmah le kanmah hi chaw ka ni leh nak ( Exploit ka ni tuah ). Tuchan Laimi cu ttuanchan uar kha si loin chim chan uar kan si cang i mah nih tuah lo mi pi zong porhlaw ngai in tuah phun bak in i fak kan hmang. Internet cahmai cung ah fim ka ni cuh.

 By Victor Khen Sang

2006, May

TUANBIA BANG IN PHUANG VE AI CANG NING

Kan Lairam tuanbia kan zoh tikah hlan lio kan pi pu hna chan ahcun Lasi ngaknule Lai tlangval kong hna hi ka hna nih a theihmi hna le an i umti mi an um pah tawn i cucu a chan nih a rak pek tawn ve caah a si..          

             

Sihmanhsehlaw zaa ah zaa in zumtu kan si dih hnu cun hi bantuk thil hi kan hna nih a thei sat lem ti lo. nai te ah a rak um mi 1997 ah khan Sialam khua a si mi Duh Cung cu lasi ngaknu nih an rak kawmh i a ningcang hi a tang lei ah langh ter ka van duh.Cun hi tuanbia chungin hi ca tial tu ruahning zong ai telchih te lai.

        

 “ Tlangval Duh Cung hi mi felfai le mi daidam ngai mi a si i, 1997 ah hin Sialam khua in mengnga (5) nak hla a si mi ahhin lo an tuah i mah cu ka hmun ahcun a Pa he an riak tawn, zaan khat cu kan ih lio ah thlamchak lei in Nungak pahnih an thawngpang ka theih hna cu lio ahcun Mithla an si ko lai ti ka ruah i zei ah rel lem lo in kai hngilh ko. Mah caan tlawmpal ahcun thlamchung an hung lut i ka pawngah an hung thu i, Pa Cung zaangfah tein kan in leng lai kan ti i lam hla piin pai nangmah leng ding in kan rat nak a si cu” tiah an ka ti ati.

         

 Cu lio caan te ahcun hi tluk ai dawk mi hna le lung chung ah a tang cawlh kho mi ngaknu hna hi VanCung nungak hna hlah maw an si ti in ka ruat cawlh  tiah a rak ti. Mah zaan ahcun ngaknu pahinh nih cun lakphakti kan ding hna lai an ti i, lakphakti cu kan ding hna. kan nih thawng le kan rak thawng cu a tur bakin kan tur ko nain ka pa nih hin a kan thei bak lo ka Pa hi a mitkuh a thawt tuk ruangah maw a si hnga, hi tluk kan nih le kan raak hi athei hnga loh maw a si ti in ka ruat caan tlawm pal te lawng an um i Pa cung kan i lawmtuk na kan thut pi caah kan lawi cang lai an ka ti i khaw zei an kal ka hmu hna lo a rak ti.zaan khua a hung dei zing lei ni ceu ahcun zaan i a ka leng mi ngaknu pa hnih hna kha zei bang tuk dah an si hnga mah ka hi cu khual tlawng kal nak lam lei zong a si lo i khuachia an si ko lai ti in ka ruah pah cang hna a rak ti,cun caan tlawmpal an um i zarh hnih hnuah khin ka sin nah an hung than i jeanbawngbi he  special bak in an ra than, bia an van ka ruah mi cu Pa cung na mui hmuh lo in ni khat hman hi kan um kho lo nu kan sinak zong hi kal taak in na sin ah kan in dawtnak hi kan vawn phuan ko. Nangmah lawng lawng hi kan hna ngamnak cu na si ko tiah an vawn ka chimh a ti ka khuaruah a har tuk le lungar ngai le thinphang ngai in a ho caa deuh ah ti’h ka vawn hal hna i a hawi nu nih ,PenPen caah a si, kei cu Taangkuu ka si a vawn ti a vunchim dih hlan ah khin Penpen cu a ning a zak i a ka zoh ngam lo caah a lu ai khun ,kei nih kan vawn leh mi hna cu nan nih le kan nih cu ai duh thiam ding kan si lo hme cu ti in ka ti hna.Penpen nih cun Pa cung kan nih cu nu tling kan si ve cang i nangmah si ning zong hi kan in ruah piak tuk ko, na zumhnak zong hi kan in hrawk lai lo, thih hlan lo va caa ding hrim hrim ah kan thim mi na si. Nu ka si nak in cun, ka ning zong a zak tuk ve ko a si nain duh dawt nak kong ah hin cun nu ti zong a um lo i pa ti zong a um fawn lo kan i khat dih ko e, a rak ka ti. Pa cung kan dawtnak hi ka hmur ka in tampi ka phuan thiam lo ruangah kan dawtnak langh ter nak ah hin kei nihcun ni fatin na nun nak tu ah ka tha zaang le ka si tawk in kan bawm ko lai e zum lo in ka um hlah kei kan dawt nak hi vun ka philh piak hrim hlah mu, kei cu mi thianghlim ka si ve bantuk in dawtnak taktak na ka ngeih ve tunglo ahcun ka nunnak hi hnawmh ter ding in rak ka  tim hlah law ka duh ko .  nupi ca ding in na ka timh tunglo ahcun nangmah caa zong ah a tha lo i ,keimah caa zongah thil tha a si lo ti in a rak ka ti .

        

Tlangval Duh cung nih hin lasii ngaknu hna nih a len nak kong a chim hi a thla nga nak ah a si cang .Tv.Duh cungzong nih a rak chim tawn mi cu van cung nu ngak zong hi mah hi hlei in an si pek lai lo a rak ti tawn. lasii ngaknu zong nih an rak ka chim mi cu kan kar lak ah thian lonak zei hmanh um lo caah chim ko a poi lo, Minung phung a si ko an ka ti tawn a ti. mah cu hnu cun thla khat voi hnih voi thum hi cu an ka leng peng cang. ka chung le nih hin an hmu kho hrimhrim hna lo, an ka len caan ah hin, eiding phun hi an vun ka put zungzal ,a caan ahcun nungak danghna he in an ka deh tawn i kan i capo leng mang tawn hna a rak ti .

         

 Mah hnu cun tlangval Duh cung cu mino te a si ko na in ,sa a kaap tuk i khua mi zong nih lasii nungak nih an zulh caah a si ko hih! ti hi mi lungthin ah a um dih cang, cun lo i amah lawng a riah zong ah a lo hma hi ni khat ah mi nung pa hnih thum thlawh mi kauh hi cu a thlo peng ko khua mi hna zong nih a mak tuk an ti cio ,mi then khat hna nihcun an ti mi cu ziah hme na duh ko lo? zeizong vial te na ta a si ding cu a tha tuk ko lo maw ?an ti tawn i a Lasii ti a hngal ko mi cu Pathian a zum mi pei kan si cu ti hi a bia leh nak a si.Sia lam khua ah hin mi capo huam ngai mi pa tungno pa hnih an um i mah hna le bang nih cun ,kawi Cung na duh bak hna lo a si ahcun kan mah tal an kan duh ve sual ah an ti i cakuat pa khat veve an tial i nava kan pek piak hna lai, zeitin dah an rak kan ti rengreng hnga na rak kan chimh than telai an rak ti i, caa cu an hei kuat hna, pakhat nih tlangval That Cung a hawi pa nih Tv Bawi cung tiah an min cu an tial. Asinain mi ca po a huam ngai mi an si ca ah khan a si .An caa kuat cu Duh  Cung nih a rak pek piak hna i Lasi ngaknu nihcun an rak ti than mi cu hi hna pahnih hna hi cu,nu pi ngei cia an sicang, cupin ah Zuu zong tlawmpal a ding pah mi an si. Cucaah kan duh hna lo tiah Duh cung sin ahcun an rak chim mi bia a si .Mah cu hnu zawng ahcun Lasii ngaknu nihcun Pa cung cu lung dong lo tein an rak hleh peng ko nain a duh peng ti lo tikah,Lasii ngaknu nih a ti mi cu Pacung kumthum chung kan duh dawt nak hi na si nah kan lang ter zungzal ko nain na ka duh lo tuk tikah ,kei zawng ka lung sak ve ko cang ko lai. .Sihmanhsehlaw kei cu ka kal cang lai i kan dawt nak hi rak ka hngalh piak ve law cu Vawlei cung thil le ri hi a hme bik in a ngan bik tiang nangmah ta ding a si lai tihi ka ruah mi a si .Pa cung mangtha cang ko kun ne, kei cu na ka hmu kho ti lai lo ee ti in mitthli he a rak ka tiam i khawi kaa lei i a kal zawn zong ka hmu kho ti lo a rak ti.Mah hnu cun cu hlan i saa a kah ban tuk in a kap ti lo ti hi mit hmuh in a um cang. Atu ahcun Tv Duh Cung zong cu fapa pahnih a nei ve cang.A tu ahcun tuan bia bang a cang ve ko cang .

           

Tuan bia kan ti mi hna zong nih hin laimi nun a kan chimnak a um ve tawn bang in kan hngak chiat lio in a tu tiang kan theih tawn peng mi “Abisak ngaknu le tlangval pa kong kha a si. zei tluk in a tlangval pa nih a rak lem zong ah a rak ti mi cu “kei cu ngaih mi ka nei cang hi pin ah  cun zei dang neih hi ka duh ti lo a rak ti ,ngaknu i a rak ngaih mi cu kan Bawi Jesuh khrih kha a rak si ai. lai mi zum tu khrih fa cu kan cung ah tuk fawrh nak hi kan tei kho tawn lo i Zuu thawl khat ah kan nun nak zong hi a rak dih tawn,a nih cu sui le ngun chaw va a kawl nak ah a nun nak a dih ti zong hi kan hna nih a theih pah tawn .lasii kan ti mi hna zong hi phun hnih phun thum in an dawh ngai an si ti hi a caan ah cun ruah awk um pah tawn ko .

             

Vawikhat cu Mizoram vombuk khua ka phan i ka hawi pa he kan i hmu i ngaih nak can ah lakphakti kan ding mah lio ah cun ziahhme vombuk khua nungak hi an pum rua that le an mui sam that hi an ti ram maw atha tuk le a si hna? ka hei ti .ka hawi pa nih cun kawi kem mizo ram ngaknu cu ram lengah an chuah tung lo an mah le an ram cio ah pei an um cu, kan nih lairam ngaknu pawl cu parcel in ram dang ah ngaknu thatha hna nih an kan kal tak dih cang le a si ko a ka ti.cu lio caan i ka lung ah a lang ngai mi cu rim zong a thei bal lo mi parcel kan ram ah a lar tuk mi hi zei caa hme a si hnga? Dollar hi maw kan tlaih chan tuk ruang ah dah a si hnga ti hi ka ruat tawn lai ram nu le pa hna Dollar tlaih chan tuk zawng hi satan pen nak chungah kan umlio a si rih ti hi a langter ve dah kaw .lai mi phung thluk ah minsak leh aikah ti mi bia fang kan ngei i cu he peh tlai in,Rev.Ngunnawl pa Pu lul chum cu Sialam khua a daw i a kilh kam tu a rak si .Pu lul chum nih a chuan khan mi cu Ramhngak tiah hmin a rak i sak i khua le ram a hngak tu ka si ti khi a si. cun Sayakyi Thang thai  nih Bawi a rak tuan lio chuan khan in a fa pa min ah Bawi duh nung ti in a rak isak ve cu ban tuk in adangdang zawng a um lenko.

         

Kan bawi Jesuh khrih zong kha Pathian Van cung mi nih a min an sak zong kha sullam a rak nge,i “Imanuel “ nan sinah ka um zungzal” ti khi a langh ter (matt.1:22-23)Jesuh nun nak kan zoh tik a si ah cun “ka duh mi kha si lo in aa ka thlah tu nih a duh mi tuah tu kha ka zuam”tiah a ti(John 5:30)Jesuh tu nih cun Pa duh nak tu Vawleicung ah  a rak tlin ter mi vial te caa ah . laimi nih phungthluk kan ngeih mi le Pathian duh nak zawng hi a rak i dang nelo hme hi,ziah lai ram nu le pa nih hin fa nu le hi Dollar tlap i rak thlan long hi maw a kan duh piak ko lai ruat ve hmanh! ..............Kan pi le kan pu nih a kan roh ta mi nun phung zong hi Pathian duh mi a rak si bang in lai mino hna nih tuan hna seh tiin a kan duh piak mi cu zei dah a si hnga? a zei dang nak in Jesuh khrih duh ning in nun hi si dawh bik a si ko........Abisak ngaknu i a tlang val pa sinah a rak chim mi cu ka nak nain iang ka ngei a rak ti .lai ram nak ko hman ning law na caah iang ka ngei kho ve hnga maw ?ka chuah sem nak lai ram mi ram dang par tlan in inn zuan taak dih ko hna hmanhsehlaw, Lai ram kei nih cun kan zuan taak bal lai lo, ka caah  na dawh khun i iang na ngei khun ko.......Ka dawt mi lai ram............

                                                    John Duh Kem Bik ,(B.Th) Sialam Khua